Η ασφάλεια των διαστημικών πτήσεων

[Xenios]

Από όλα τα οχήματα και μέσα που έχει χρησιμοποιήσει ο άνθρωπος για τη μεταφορά του στο Διάστημα, το διαστημικό λεωφορείο θεωρείται το ασφαλέστερο. Ο τίτλος αυτός συνιστά τεράστιο επίτευγμα για τη διαστημική βιομηχανία, δεδομένων των προκλήσεων των πτήσεων αυτού του είδους. Σε σύγκριση με άλλα οχήματα, το διαστημικό λεωφορείο θεωρείται ο ασφαλέστερος τρόπος για στην αποστολή ανθρώπων και φορτίων σε τροχιά αλλά και για την επιστροφή τους στη Γη.

Ωστόσο, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα μέσα μεταφοράς, δεν είναι τόσο ασφαλές. Η πιθανότητα καταστροφικού ατυχήματος στο διαστημικό λεωφορείο έχει υπολογιστεί σε 1:245. Για τα επιβατικά αεροπλάνα αυτή η πιθανότητα αυτή υπολογίζεται σε 1:100.000, ενώ για όλα τα επίγεια μέσα μεταφοράς σε 1:45.000.000.

Το αφιλόξενο περιβάλλον του Διαστήματος και η τρομακτική ενέργεια που απαιτείται για να βρεθεί ένα διαστημικό όχημα σε τροχιά εγκυμονούν κινδύνους που μπορούν μόνο να υπολογιστούν, όχι να αποφευχθούν. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που διατρέχει το διαστημικό λεωφορείο, αυτός της μηχανικής βλάβης κατά την απογείωση, έχει υπολογιστεί σε 1:483. Για μια τυπική αποστολή στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, η πιθανότητα απώλειας σκάφους και πληρώματος εξαιτίας σύγκρουσης με κάποιο μικρο-μετεωρίτη είναι 1:700 δεδομένου του προσεκτικού ελέγχου θέσης και ύψους, διαφορετικά οι η πιθανότητα φτάνει τη 1:200.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα διαστημικά ταξίδια είναι επικίνδυνο εγχείρημα. Μάλιστα, η επιτυχία κάθε αποστολής εξαρτάται από τη συνεχή συνειδητοποίηση αυτής της αλήθειας. Οι κίνδυνοι που υπάρχουν σε κάθε αποστολή και η προσπάθεια ελαχιστοποίησης τους εξυπακούεται τη συνεχή αναθεώρηση των μέτρων και των προδιαγραφών ασφαλείας. Το κογκρέσο των ΗΠΑ έχει δώσει την εν λευκώ εξουσιοδότηση στη NASA να προβαίνει στην αντικατάσταση των συστημάτων ελέγχου της όποτε εκείνη κρίνει απαραίτητο, ούτως ώστε να εξασφαλίσει τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια. Αποτέλεσμα τέτοιων αναβαθμίσεων είναι η βελτίωση των αριθμών που αναφέρθηκαν τα τελευταία χρόνια, λόγω αναβαθμίσεων και τεχνολογικών εξελίξεων στις μηχανές και το εξωτερικό περίβλημα των διαστημοπλοίων.

Ο ανθρώπινος παράγοντας

Η επιτυχία κάθε διαστημικής αποστολής εξαρτάται πολλές φορές από τον ανθρώπινο παράγοντα. Ένα φαινομενικά μικρό ανθρώπινο λάθος μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα ατυχήματος από 1:1000 σε 1:1. Η σημασία που αποδίδεται σε αυτό το στοιχείο αποτυπώνεται σε μια αφίσα που κοσμεί τα γραφεία της NASA, στην οποία ο γιος του αστροναύτη Ντον Τόμας λέει, αναφερόμενος στο προσωπικό του οργανισμό: «Η δουλειά του μπαμπά μου είναι να εξερευνήσει το Διάστημα, η δική σας να το κάνει με ασφάλεια».

Η μείωση της πιθανότητας ατυχήματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διάθεση των κυβερνήσεων να θέσουν ρεαλιστικούς στόχους και να προχωρήσουν στις απαραίτητες επενδύσεις που θα εξασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία των διαστημικών προγραμμάτων σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ρας Τέρνερ, διευθύνων σύμβουλος της United Space Alliance, μπορεί ο προϋπολογισμός της NASA που κατατίθεται για έγκριση να θεωρείται «φουσκωμένος» από το κογκρέσο, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι τέτοιοι χαρακτηρισμοί δεν χωρούν όταν μιλάμε για τους αστροναύτες και τις οικογένειές τους.

Διαστημικά ατυχήματα

1967, Ιανουάριος: Φωτιά στην κάψουλα του Απόλλων 1 στο ακρωτήριο Κένεντι είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο των αστροναυτών Β. Γκρίσομ, Ε. Γουάιτ και Ρ. Τσάφι.

1967, Απρίλιος: Ο Βλαντιμίρ Κομάροφ σκοτώθηκε όταν το διαστημόπλοιο προσέκρουσε στο έδαφος κατά την επανείσοδο λόγω βλάβης στα αλεξίπτωτα του Σογιούζ 1.

1971, Ιούνιος: Οι τρεις κοσμοναύτες του Σογιούζ 11 βρέθηκαν νεκροί μέσα στο διαστημόπλοιο μετά την αυτόματη προσγείωση του σκάφους, εξαιτίας λανθασμένης αποσυμπίεσης της καμπίνας κατά την επανείσοδο.

1980, Μάρτιος: Έκρηξη πυραύλου Βοστόκ στην πλατφόρμα απογείωσης κατά τη διάρκεια ανεφοδιασμού, σκοτώνοντας 50 άτομα.

1986, Ιανουάριος: Το διαστημικό λεωφορείο Τσάλεντζερ εκρήγνυται 73 δευτερόλεπτα μετά την απογείωση. Όλα τα μέλη του πληρώματος σκοτώνονται. Είναι η πρώτη διαστημική τραγωδία που μεταδίδεται απευθείας από την τηλεόραση.

2003, Φεβρουάριος: Το διαστημικό λεωφορείο Κολούμπια καταστρέφεται κατά την επανείσοδο στην ατμόσφαιρα λόγω ζημιάς που υπέστη η θερμική ασπίδα του σκάφους κατά την απογείωση.

www.kathimerini.gr

[Morgul]

Πριν από χρόνια είχα δει ένα ντοκιμαντέρ για την επιλογή του συγκεκριμένου σχεδίου του Shuttle, και τους ανταγωνιστές του στο διαγωνισμό μειοδοσίας. Θυμάμαι μερικά απ' αυτά τα σχέδια σε παλιά περιοδικά.

Τελικά η επιλογή του συγκεκριμένου σχεδίου αποφασίστηκε όχι για την ασφάλειά του συγκριτικά με άλλα ανταγωνιστικά σχέδια, αλλά επειδή το Πεντάγωνο ήθελε να ανεβάζει κατασκοπευτικούς δορυφόρους φτηνά, και το γνωστό πλέον σχέδιο του διαστημικού λεωφορείου ήταν το μόνο που είχε αμπάρι σωστών διαστάσεων.