Παγκόσμια πρωτιά των Ευρωπαίων στη φορολογική επιβάρυνση

[Xenios]

Υψηλή χαρακτηρίζεται η φορολογική επιβάρυνση των Ευρωπαίων πολιτών με τη χώρα μας να κινείται αντίθετα από τις προσταγές των οικονομικών θεωριών.

ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ της η Ευρωπαϊκή Ένωση χαρακτηρίζεται από την υψηλή φορολογική επιβάρυνση. Συγκεκριμένα ο λόγος φορολογικών εσόδων προς το ΑΕΠ της ΕΕ ανήλθε στο 39,5% το 2005, περίπου 13% περισσότερο από το λόγο που παρατηρήθηκε στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία. Μεταξύ των κυριότερων μη ευρωπαϊκών χωρών του ΟΟΣΑ μόνο η Νέα Ζηλανδία υπερβαίνει το 35%. Παρατηρούνται ωστόσο μεγάλες ανομοιογένειες μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ, με τα νέα μέλη να χαρακτηρίζονται από έντονα χαμηλότερη άμεση φορολογία.


Μια ακόμα σημαντική διαφορά στα φορολογικά έσοδα των χωρών μελών της ΕΕ αποτελεί ο φόρος εισοδήματος ο οποίος κυμαίνεται από 16% μέχρι και 59%, με το μέσο ευρωπαϊκό να διαμορφώνεται στο 38,7%. Ειδικότερα, «παράδεισος» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η Ρουμανία καθώς μόλις στο 16% ανέρχεται ο φόρος εισοδήματος. Αντίθετα, στη Δανία μόνο δυσβάστακτος είναι ο φορολογικός συντελεστής εισοδήματος καθότι είναι λίγο χαμηλότερος από τα δύο τρίτα του εισοδήματος. Κύριο χαρακτηριστικό εδώ είναι πως τα νέα μέλη έχουν τη χαμηλότερη φορολογική επιβάρυνση στα εισοδήματα των πολιτών, σε αντίθεση με τις σκανδιναβικές χώρες.

Από την άλλη, ο φόρος επί των κερδών των επιχειρήσεων σημειώνει μείωση διαχρονικά. Εδώ ο «παράδεισος» για τις επιχειρήσεις είναι η Κύπρος με 10% φόρο επί των κερδών, ενώ αξιοσημείωτη είναι η μείωση που πραγματοποίησε η Βουλγαρία μετά την είσοδό της στην ΕΕ. Την υψηλότερη φορολογία επιβάλλει η Γερμανία καθώς φορολογεί τα κέρδη των επιχειρήσεων με 38,7%. Ο Ευρωπαϊκός μέσος βρίσκεται στο 28,1%.

Ανοδικές τάσεις επικρατούν στη φορολογία επί της κατανάλωσης, καθώς αποτελεί γενική πρακτική των κυβερνήσεων η αύξηση του Φ.Π.Α. Από την άλλη έχει επιβραδυνθεί η γενικότερη τάση μείωσης της φορολογίας επί της εργασίας., ενώ φορολογικές ελαφρύνσεις παρατηρούμε καθημερινά στο κεφάλαιο. Η πρακτική αυτή αποτελεί αποτέλεσμα της «μόδας» των οικονομολόγων, όπου μετά το άρθρο του Robert Solow to 1956, γνωστό ως «Το υπόδειγμα Solow-Swan» στο οποίο παραθέτει τα μέσα με τα οποία μπορεί να επιτευχθεί οικονομική ανάπτυξη, ακολούθησε μαζική βιβλιογραφία πάνω στο θέμα. Τα γενικότερα σημεία κλειδιά δείχνουν είναι ότι με τη μείωση της φορολογίας του κεφαλαίου επιταχύνονται οι ρυθμοί ανάπτυξης. Σε «μακροχρόνια ισορροπία» θα πρέπει να έχουμε μηδενικό φόρο επί του κεφαλαίου.

Αντίθετα, ωστόσο, με τις προσταγές των οικονομολόγων, είναι η διαχρονική πορεία του φόρου επί της κατανάλωσης, σύμφωνα με τους οποίους μόνο η κατά κεφαλήν φορολογία είναι άριστη καθώς δεν επιφέρει στρεβλώσεις στην οικονομία. Όπως είναι λογικό ωστόσο, αποτελεί και τον πιο άδικο φόρο καθώς χειροτερεύει περισσότερο η θέση στις χαμηλά εισοδηματικές τάξεις. Από την άλλη, όταν είναι «αναγκασμένη» η κυβέρνηση να επιβάλλει φόρο επί των αγαθών τότε, σύμφωνα με τη μαθηματική τεκμηρίωση του Frank Ramsey, δυστυχώς, θα πρέπει να φορολογούνται με υψηλότερο συντελεστή τα αγαθά πρώτης ανάγκης, έτσι ώστε να περιορίζεται στο ελάχιστο η απώλεια κοινωνικής ευημερίας.

Η φορολογία στην Ελλάδα

Όσον αφορά τη φορολογική πολιτική της Ελλάδας, μάλλον ακολουθεί πορεία αντίθετη από την πανευρωπαϊκή τάση. Συγκεκριμένα, ανοδική είναι η πορεία της φορολογίας επί της εργασίας, ενώ η συνεχής μείωση είναι αυτή που χαρακτηρίζει τη φορολογία κεφαλαίου μετά το 2000. Ο λόγος φορολογικών εσόδων προς ΑΕΠ ανέρχεται στο 34,4% χαμηλότερα από το μέσο ευρωπαϊκό. Το συνολικό φορολογικό βάρος αυξήθηκε τη πενταετία 1995 με 2000 κάτι που αντανακλά την προσπάθεια της κυβέρνησης να μειώσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού. Την επόμενη πενταετία σημειώθηκε πτώση στους έμμεσους και άμεσους φόρους, αλλά αύξηση των κοινωνικών εισφορών.

Στόχος της κυβέρνησης παραμένει η εξάλειψη του ελλειμματικού προϋπολογισμού και η μείωση του δημοσίου χρέους. Πάλι εδώ οι οικονομολόγοι έρχονται να μας δώσουν κατευθυντήριες γραμμές οι οποίες ενέχουν, ωστόσο, μεγάλο πολιτικό και κοινωνικό κόστος. Ο βραχυπρόθεσμος στόχος για τον μηδενισμό του ελλειμματικού προϋπολογισμού μπορεί να καταστεί εφικτός με την μείωση των δημοσίων δαπανών και αύξηση των φορολογικών εσόδων. Από την άλλη ωστόσο οι δύο αυτές καταστάσεις θα επιβραδύνουν σημαντικά το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας, κάτι αναγκαίο για την μείωση του δημοσίου χρέους.

Όπως προκύπτει από το προσχέδιο του προϋπολογισμού, που έδωσε στη δημοσιότητα ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γιώργος Αλογοσκούφης, στρατηγική της κυβέρνησης είναι να αντλήσει περισσότερα έσοδα από τη φορολογία ώστε να αντισταθμίσει τις αυξημένες παροχές και να καλύψει το έλλειμμα του προϋπολογισμού.

Έκθεση της Eurostat για τις τάσεις της φορολογίας στην ΕΕ (αρχείο pdf)

www.kathimerini.gr