Οι πολίτες ταράζουν της αγορές
Η ταραχή στις αγορές τις τελευταίες μέρες επιβεβαιώνει ότι ζούμε σε εποχή μεγάλης –σχεδόν απόλυτης– ρευστότητας. Ο πλανήτης απαρτίζεται από συγκοινωνούντα δοχεία, είτε μιλάμε για την άνοδο της θερμοκρασίας που μας αφορά όλους είτε για τις αστραπιαίες και ανεμπόδιστες μετακινήσεις χρήματος σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης. Η ειρωνεία, βέβαια, είναι ότι η απόλυτη ρευστότητα των ανοικτών αγορών εκφράζεται σήμερα με τους φόβους ότι οι αγορές αντιμετωπίζουν έλλειψη ρευστότητας.
Τι συνέβη; Τράπεζες και εταιρείες που χορηγούν στεγαστικά δάνεια στις ΗΠΑ παρασύρθηκαν από την έκρηξη στην αγορά ακινήτων των τελευταίων χρόνων και άρχισαν να χορηγούν δάνεια σε ανθρώπους που δεν είχαν την αντίστοιχη φερεγγυότητα. Οπως συμβαίνει με κάθε φούσκα, η απληστία των επενδυτών και ο φόβος μη τυχόν και χάσουν από το μεγάλο φαγοπότι τούς οδήγησε στην αναστολή της σοβαρότητας και του αναγκαίου σκεπτικισμού. Στην Ελλάδα το έχουμε δει καλά το σύνδρομο.
Αυτή είναι η πρώτη μεγάλη φούσκα που αναπτύσσεται και σκάει στις ΗΠΑ μετά την άνοδο και πτώση των λεγόμενων ντοτ-κομ εταιρειών το 1995 και 2001 αντίστοιχα. (Φαίνεται ότι είναι κανόνας να επικρατεί η αισιοδοξία επί της εμπειρίας). Οσο υπάρχει χρήμα, αυτό θα ψάχνει διέξοδο.
Με τις ανοικτές αγορές και την κατάρρευση πολλών φραγμών σε εθνικό επίπεδο, όλοι επηρεάζονται από αυτό που συμβαίνει και στην πιο απομακρυσμένη γωνιά του κόσμου, πόσω μάλλον όταν κλυδωνίζεται η κορυφαία αγορά της Αμερικής. Τους τελευταίους μήνες οι τράπεζες στεγαστικών δανείων αντιμετωπίζουν μεγάλες επισφάλειες, και οι αλυσιδωτές αντιδράσεις στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα έγιναν αισθητές. Οι Αμερικανοί μαζεύτηκαν και μειώνουν και τα ποσά που δανείζονται και τα ποσά που είναι διατεθειμένοι να δανείσουν. Το ποτάμι του χρήματος στερεύει και προκαλεί ταραχή σε τράπεζες και hedge funds σε σχεδόν όλη τη Γη. Δημιουργεί και ανησυχία για την πορεία της αμερικανικής οικονομίας. Αυτό, στη συνέχεια, αφαιρεί χρήματα από τα χρηματιστήρια. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναγκάστηκε να ρίξει 95 δισ. ευρώ στην αγορά χρήματος την Πέμπτη και άλλα 61 δισ. την Παρασκευή. Η αντίστοιχη αρχή των ΗΠΑ, το Fed, αναγκάστηκε να ρίξει και αυτή 45,5 δισ. ευρώ στην αγορά μέσα σε 24 ώρες, ώστε να μην πέσει σε επικίνδυνη ακινησία και να κρατηθούν σταθερά τα επιτόκια.
Οποιες άλλες επιπτώσεις και να έχει αυτό το μίνι-κραχ, έδειξε ότι οι πράξεις –ή η αποχή– του μεμονωμένου πολίτη μπορούν να ταρακουνήσουν το διεθνές οικονομικό σύστημα. Εν ολίγοις, δόθηκε ευκαιρία στους φτωχότερους των Αμερικανών να πάρουν στεγαστικά δάνεια· πάνω στην αξία των σπιτιών τους χτίστηκε κι άλλο πολύπλοκο σύστημα πιστωτικών παραγώγων, το οποίο τους παρέσυρε ακόμη βαθύτερα στο χρέος· όταν οι καταναλωτές δεν μπορούσαν να ξεπληρώσουν τα δάνεια, οι αξίες της αγοράς ακινήτων άρχισαν να πέφτουν και έτσι μειώθηκε η δυνατότητα (και η ζήτηση) νέων δανείων έναντι των αξιών των ακινήτων. Αυτό πυροδότησε τις αντιδράσεις που βλέπουμε σήμερα.
Οπως ένας επιβάτης αεροπλάνου μπορεί να μεταφέρει μια σπάνια και επικίνδυνη ασθένεια από την μία άκρη της Γης στην άλλη μέσα σε λίγες ώρες, όπως οι ρύποι μιας βιομηχανίας στις ΗΠΑ ή στην Κίνα μπορούν να οδηγήσουν στη τήξη των πάγων και στη μελλοντική καταπόντιση δικών μας ακτών, έτσι η συμπεριφορά του ξένου καταναλωτή μπορεί να έχει επιπτώσεις στις δικές μας αγορές χρημάτων, αξιών και ακινήτων.
Οσο και να αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε να επηρεάσουμε το διεθνές γίγνεσθαι, η σημερινή κρίση υπενθυμίζει στους πολίτες που σκέφτονται να δανειστούν, στις τράπεζες που επενδύουν πάνω σε αυτά τα όνειρα, και στους αξιωματούχους που πρέπει να ρυθμίζουν την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας, η σωφροσύνη, η σοβαρότητα και η σύνεση είναι τόσο υποχρεωτικές όσο ήταν και στην εποχή των παππούδων μας.
Η ίδια ευθύνη μάς βαραίνει και στις πράξεις και στην αβλεψία που αφορούν τη σχέση μας με το περιβάλλον και τους συνανθρώπους μας.
Καθημερινή
__________________
όταν γράφεται η ιστορία της ζωής σου,
μην αφήνεις κανέναν να κρατάει την πένα
|