Σωστή χρήση αντιβιοτικών

[amigos]

Το Υπουργείο Υγείας και ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων ενημερώνουν :

Τα αντιβιοτικά παρασκευάστηκαν για πρώτη φορά πριν από 50 περίπου χρόνια για να καταπολεμήσουν τις μικροβιακές λοιμώξεις. Μέχρι τότε, πολλές λοιμώξεις ήταν θανατηφόρες.

Σήμερα, μια νέα απειλή εμφανίζεται: Πολλές λοιμώξεις θα μπορούσαν να ξαναγίνουν θανατηφόρες, γιατί τα μικρόβια που τις προκαλούν έχουν γίνει ανθεκτικά στα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούμε.

Πώς γίνεται αυτό;

Οι λοιμώξεις στον άνθρωπο προκαλούνται από ιούς και μικρόβια. Τα αντιβιοτικά δεν ασκούν καμία απολύτως επίδραση στους ιούς. Είναι αποτελεσματικά μόνο στις μικροβιακές λοιμώξεις.

Αυτό τι σημαίνει;

Ότι δεν πρέπει ποτέ να λαμβάνονται αντιβιοτικά για λοιμώξεις που οφείλονται σε ιούς.

Μήπως όμως, σημαίνει ότι πρέπει να χορηγούνται αντιβιοτικά σε κάθε μικροβιακή λοίμωξη;

Η απάντηση είναι ΟΧΙ!

Τα αντιβιοτικά πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο για τις σοβαρές μικροβιακές λοιμώξεις.

Γιατί;

Γιατί οι περισσότερες από τις λοιμώξεις που μας συμβαίνουν (π.χ. οξείες διάρροιες, ωτίτιδες, βρογχίτιδες, ιγμορίτιδες καθώς και ιώσεις με συμπτώματα όπως συνάχι, πονόλαιμος, πόνος στα κόκκαλα και στους μύες, πυρετός), θεραπεύονται από μόνες τους μέσα σε διάστημα μικρότερο ή μεγαλύτερο των τριών ημερών. Έτσι αν κάποιος έχει πάρει ένα αντιβιοτικό για να θεραπευτεί από μια τέτοια λοίμωξη, θα μπορούσε να αποδώσει την θεραπεία του στην χρήση του αντιβιοτικού, ενώ κάτι τέτοιο δεν αληθεύει. Όμως κάπως έτσι γεννήθηκε η ψευδαίσθηση και ο μύθος για τις μαγικές ιδιότητες των αντιβιοτικών.
Γιατί τα αντιβιοτικά δεν θα μας βοηθήσουν στο να γίνουμε πιο γρήγορα καλά. Η άμυνα μας είναι επαρκής για την ίαση της πλειοψηφίας των απλών λοιμώξεων που μας συμβαίνουν. Για παράδειγμα, ένα αντιβιοτικό δεν θα «ρίξει» τον πυρετό πιο γρήγορα.

[amigos]

Τότε λοιπόν, πότε είναι απαραίτητα τα αντιβιοτικά;

Τα αντιβιοτικά είναι απαραίτητα και αναντικατάστατα στις σοβαρές μικροβιακές λοιμώξεις αυτές που μπορούν να είναι επικίνδυνες για την υγεία ή και τη ζωή του ασθενούς.

Γιατί;

Όταν πρόκειται για σοβαρές μικροβιακές λοιμώξεις, τα αντιβιοτικά εμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό των μικροβίων, επιτρέποντας έτσι στον οργανισμό μας να έχει τον χρόνο να οργανώσει την άμυνά του (δηλαδή να παρασκευάσει αντισώματα και κύτταρα άμυνας για να καταστρέψει όλα τα μικρόβια).

Στην ουσία, δηλαδή, τα αντιβιοτικά, σε αυτές τις περιπτώσεις, δίνουν τον απαραίτητο χρόνο στην άμυνά μας για να αντιμετωπίσει με επιτυχία την λοίμωξη.

ΜΟΝΟ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ και κανένας άλλος, είναι σε θέση να κρίνει πότε μια λοίμωξη είναι σοβαρή και θα πρέπει να δοθεί το αντιβιοτικό.

ΜΟΝΟ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ μπορεί να καθορίσει την δοσολογία, τον τρόπο και τη διάρκεια λήψης του αντιβιοτικού.

Έχει μεγάλη σημασία να λαμβάνουμε το αντιβιοτικό μόνο μετά από σύσταση γιατρού, δηλαδή ιατρική συνταγή, στη δοσολογία που ο γιατρός μας συστήνει και να μην ξεχνάμε ποτέ την δόση μας. Έχει μεγάλη σημασία να τηρούμε αυστηρά και χωρίς παρεκκλίσεις και αυθαίρετες ερμηνείες το χρονοδιάγραμμα της θεραπείας.

[amigos]

Τα παιδιά μας χρειάζονται περισσότερο τα αντιβιοτικά από ότι εμείς;

Η απάντηση είναι ΟΧΙ.



Τα παιδιά δεν χρειάζονται περισσότερο και συχνότερα τα αντιβιοτικά. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι λοιμώξεις στα παιδιά οφείλονται σε ιούς. Και τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία απόλυτως δράση στους ιούς. Ούτε θα βοηθήσουν στα αλήθεια το παιδί να απαλλαγεί γρηγορότερα από τα συμπτώματα της λοίμωξής του.

Ο παιδίατρος, είναι ο μοναδικός αρμόδιος να αποφασίσει τη χορήγηση αντιβιοτικού για μια αποδεδειγμένη μικροβιακή λοίμωξη. Δεν βοηθάμε τα παιδιά μας επιμένοντας στη χορήγηση αντιβιοτικού, ούτε τα προστατεύουμε από τυχόν επιπλοκές.

[amigos]

1 Πόσο σημαντικά αποδείχτηκαν τα αντιβιοτικά για τη ζωή μας;

* Από την ανακάλυψη της πενικιλίνης ώς την «εκρηκτική» παραγωγή νέων αντιμικροβιακών ουσιών μεταξύ 1950-1990, η ζωή της ανθρωπότητας άλλαξε σημαντικά. Με τα αντιβιοτικά κατέστη δυνατή η αντιμετώπιση θανατηφόρων, μέχρι τότε, μικροβιακών λοιμώξεων και η βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Η διαφορά τους από τα άλλα φάρμακα είναι ότι διακόπτονται με την ολοκλήρωση της θεραπείας της λοίμωξης ώστε να επιτευχθεί εκρίζωσή της και όχι με την ύφεση των συμπτωμάτων, όπως γίνεται με τα παυσίπονα.

2 Πότε ενδείκνυται η λήψη τους;

* Αποκλειστικά για τη θεραπεία λοιμώξεων που προκαλούνται από μικρόβια και όχι από ιούς. Ο γιατρός συμπεραίνει τη μικροβιακή φύση μιας λοίμωξης κυρίως από την κλινική εικόνα, αλλά κάποιες φορές χρειάζεται να καταφύγει και σε εργαστηριακές εξετάσεις. Υπάρχουν περισσότερα από 250 είδη ιών που προκαλούν τα ίδια συμπτώματα δηλαδή καταρροή, βήχα, συνάχι, πονόλαιμο, δακρύρροια και χαμηλό πυρετό (κάτω από 38 βαθμούς). Σε τέτοιες περιπτώσεις το κεντρικό σύνθημα είναι «βήχας-πονόλαιμος-συνάχι, ιός είναι θα περάσει».

Ο πυρετός ο οποίος γίνεται υψηλός κατά τη διαδρομή μιας ίωσης χαρακτηρίζει τις μικροβιακές λοιμώξεις και τότε ο πάσχων πρέπει να απευθυνθεί στον γιατρό του ή στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων.

3 Ποιές λαθεμένες αντιλήψεις επικρατούν σχετικά με τα αντιβιοτικά;

* Η χορήγηση ακατάλληλου αντιβιοτικού, η λανθασμένη δοσολογία αλλά και η πρόωρη διακοπή του συνιστούν κακή χρήση. Κατάχρηση είναι η χορήγηση του αντιβιοτικού σε περιπτώσεις όπου δεν είναι δραστικό (π.χ. ιογενείς λοιμώξεις) και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το ενδεδειγμένο. Ο κόσμος πολλές φορές νομίζει ότι αφού αρρωσταίνει συχνά, φταίει το ότι δεν πήρε αντιβιοτικά- και αυτό είναι λάθος. Κάθε άνθρωπος παθαίνει 3-4 ιώσεις κάθε χρόνο, αλλά η συμπτωματολογία είναι περίπου η ίδια. Τους χειμερινούς μήνες, ειδικά, οι ιώσεις μπορεί να είναι τόσο κοντά η μία στην άλλη, που ο πάσχων θεωρεί ότι αποτελούν μια και μόνη προσβολή. Τα αντιβιοτικά ΔΕΝ βοηθούν στην πρόληψη των ιώσεων. Συχνά επίσης, ακούγεται ότι τα αντιβιοτικά χορηγούνται ώστε μια ιογενής λοίμωξη να μην εξελιχθεί σε μικροβιακή- επίσης λάθος: τα αντιβιοτικά δεν προλαμβάνουν μια μικροβιακή λοίμωξη.

4 Ποιές οι συνέπειες της αλόγιστης χρήσης τους;

* Με τη λήψη αντιβιοτικών για λοιμώξεις που οφείλονται σε ιούς, δίνουμε την ευκαιρία σε μικρόβια που φιλοξενούνται στο σώμα μας και αποτελούν τις λεγόμενες φυσιολογικές χλωρίδες μας, να αναπτύξουν κώδικες αντοχής στα χορηγούμενα αντιβιοτικά. Δυστυχώς, αυτές τις πληροφορίες μπορούν να τις μεταβιβάσουν εύκολα σε παθογόνα μικρόβια που πιθανόν να μας προσβάλουν στο μέλλον.

Ετσι το αντιβιοτικό μας (και όλα τα συγγενή του) θα είναι ανενεργό όταν το χρειαστούμε. Το μέλλον φαντάζει ακόμη πιο ζοφερό, αφού δεν πρόκειται να υπάρξει νέο αντιβιοτικό, τουλάχιστον για τα επόμενα 15 χρόνια.

5 Πώς να προφυλαχθούμε;

* Στις χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση αντιμικροβιακών απαντάται και το υψηλότερο ποσοστό αντιμικροβιακής αντοχής. Στην Ελλάδα η κατανάλωση προηγμένων κεφαλοσπορινών είναι 256 φορές υψηλότερη απ' ό,τι στη Δανία.

Επομένως, όσο και αν προσπαθούμε να δημιουργήσουμε νέα αντιβιοτικά, φαίνεται ότι τα «έξυπνα» μικρόβια θα βρίσκουν τρόπο να αναπτύξουν αντοχή και σε αυτά.

Η μόνη λύση, είναι η αποφυγή της άσκοπης κατανάλωσης αντιβιοτικών, που βοηθά στον περιορισμό της αντοχής των μικροβίων- ακόμη και όταν αυτή έχει εγκατασταθεί. Γιατί τα ανθεκτικά βακτήρια καταναλίσκουν πολλή ενέργεια και «κουράζονται» να επιβιώσουν. Οταν δε σταματήσει η πίεση του αντιβιοτικού, απενεργοποιούν τους μηχανισμούς αντοχής και γίνονται ξανά ευαίσθητα.

6 Τα παιδιά χρειάζονται περισσότερα αντιβιοτικά από τους ενηλίκους;

* Απλά είναι πιο ευάλωτα από τους ενηλίκους στις ιώσεις κυρίως λόγω των συνθηκών συγχρωτισμού και της έμφυτης ανάγκης τους για επικοινωνία (δεν μπορείς να περιορίσεις τις παρέες και τις αγκαλιές σε παιδάκια που η μύτη τους τρέχει, με αποτέλεσμα να κολλούν το ένα με το άλλο).

Η συντριπτική πλειονότητα των λοιμώξεων της παιδικής ηλικίας είναι ιογενείς και, όπως και στους ενηλίκους, δεν χρειάζονται αντιβιοτικά. Ωστόσο καταλήγουν να παίρνουν πολύ περισσότερα αντιβιοτικά από ότι χρειάζονται.

Σύμφωνα με μελέτες (δεδομένα δημοσκοπήσεων της «Ομάδας Μελέτης Μικροβιακής Αντοχής» της Δ' Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών-Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΤΤΙΚΟΝ»), περίπου το 42% των παιδιών έχουν λάβει αντιβιοτικά για ιώσεις ύστερα από συναίνεση του παιδιάτρου στις πιέσεις των γονέων. Επίσης, το 15-20% των γονέων δίνουν μόνοι τους αντιβιοτικά στα παιδιά τους. Σήμερα δίδεται έμφαση στην τεκμηρίωση της μικροβιακής αιτίας των παιδιατρικών λοιμώξεων ,προτού ληφθεί η απόφαση συνταγογράφησης αντιβιοτικού.

7 Τι να έχουν υπόψη τους οι γονείς;

* Συχνά τα παιδιά επειδή δεν μπορούν να εκφράσουν τα ενοχλήματά τους, απαιτείται εξέταση από τον παιδίατρο για να πιστοποιήσει ότι δεν πάσχουν από μικροβιακή λοίμωξη. Σημαντική διαγνωστική βοήθεια παρέχει η χρήση εύχρηστων διαγνωστικών test που μπορούν να γίνουν και στο ιατρείο του, όπως το strep-test (με κόστος μόλις 2 ευρώ ). Στο παιδί που προσέρχεται με συμπτώματα, όπως πονόλαιμο, πυρετό και διόγκωση τραχηλικών λεμφαδένων, λαμβάνεται δείγμα φαρυγγικού επιχρίσματος (ανώδυνα από το στόμα με σφουγγαράκι) και ανιχνεύεται εντός ολίγων λεπτών με μεγάλη αξιοπιστία η ύπαρξη ή όχι στρεπτόκοκκου.

Τότε μόνο θεωρείται απαραίτητη η χορήγηση αντιβιοτικού, ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις αμυγδαλίτιδας, που προκαλούνται από ιούς, η συνταγογράφησή του είναι περιττή.

8 Ποιές ανεπιθύμητες ενέργειες μπορούν να προκαλέσουν;

* Η πιο απειλητική ανεπιθύμητη ενέργεια των αντιβιοτικών είναι η εμφάνιση αλλεργικής αντίδρασης (εξάνθημα, πτώση της αρτηριακής πίεσης (shock), δύσπνοια, ταχυκαρδία, λιποθυμία και άμεσος θάνατος). Αλλες ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να είναι δερματικές αντιδράσεις με εξάνθημα μόνο, χωρίς συστηματικά συμπτώματα, δυσπεπτικά ενοχλήματα (ναυτία, έμετος, πόνος στο στομάχι), διάρροια, η οποία μπορεί να γίνει απειλητική για τη ζωή, διαταραχές από το συκώτι (αύξηση των ηπατικών ενζύμων) και τους νεφρούς (εμφάνιση νεφρικής ανεπάρκειας).

9 Η τοπική χρήση αλοιφών ή κρεμών που περιέχουν αντιβιοτικά είναι αθώα;

* Απλά δεν έχει θέση στη θεραπευτική των λοιμώξεων του δέρματος. Αντίθετα, η χρήση τέτοιου είδους αλοιφών μπορεί να αποτελέσει παράγοντα πίεσης επιλογής ανθεκτικών στελεχών στη χλωρίδα του δέρματος και επιπλέον να προκαλέσει δερματικές αλλεργίες.

10 Τι να προσέχουμε όταν λαμβάνουμε αντιβίωση;

* Ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες του γιατρού μας και δεν τροποποιούμε από μόνοι μας τη δόση ούτε διακόπτουμε την αγωγή μόλις αισθανθούμε καλά. Προσέχουμε ώστε να λαμβάνουμε την επόμενη δόση στην ώρα της, σημαντική καθυστέρηση στη λήψη της βοηθά τα μικρόβια να αναπτύσσουν μηχανισμούς αντοχής στο διάστημα που η στάθμη του αντιβιοτικού στο αίμα μας πέφτει σε χαμηλότερα από τα θεραπευτικά επίπεδα. Οταν ο γιατρός μας συνταγογραφεί αντιβιοτικά, επιβάλλεται να τον ενημερώνουμε για άλλα σκευάσματα που λαμβάνουμε, φάρμακα για άλλες παθήσεις, «βιταμίνες», συμπληρώματα διατροφής, βότανα, εναλλακτικά φάρμακα κ.λπ.

Διότι πολλά από αυτά περιέχουν δραστικά συστατικά που αλληλεπιδρούν με κάποια αντιβιοτικά, είτε αδρανοποιώντας τα, είτε αυξάνοντας τα θεραπευτικά τους επίπεδα, με κίνδυνο πρόκλησης ανεπιθύμητων ενεργειών. Στην περίπτωση εμφάνισης κάποιας ανεπιθύμητης ενέργειας ενημερώνουμε αμέσως τον γιατρό μας.


Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 28/01/2009

[Stanley]

Πέρα από τις χρήσιμες αυτές πληροφορίες θα ήθελα να προσθέσω οτι στην κλινική πράξη έχουμε φτάσει στο σημείο αυτοί που πραγματικά χρειάζονται τα αντιβιοτικά να πεθαίνουν από ανθεκτικά μικρόβια. Ας μην αρχίσω με παραδείγματα ασθενών που πέθαναν από πολυανθεκτικά στελέχη γιατί έχω αρκετά πρόσφατα.

Είναι τραγικό το γεγονός οτι την κατάχρηση την πληρώνουν οι συμπολίτες μας που είναι πιο αδύναμοι και βρίσκονται σε δεινή θέση. Μ'άλλα λόγια, για κάθε 10 μανάδες που δίνουν άσκοπα augmentin, ένας παππούς πεθαίνει από ανθεκτικό σταφυλόκοκκο. (κανείς όμως δεν συνδέει τα δύο γεγονότα...)

Φιλικά,
Π.