Οχυρό Ρούπελ

[Xenios]

Αντιγράφω από τα Πολεμικά γεγονότα σαν σήμερα που μας στέλνει ο Βασίλης :

9-4-1941 Το Οχυρό Ρούπελ στο Άγγιστρο, αμύνεται σθεναρά για 4 ημέρες. Το γερμανικό πυροβολικό και η αεροπορία το βομβαρδίζουν με μεγάλη σφοδρότητα και κατευθύνουν την κύρια προσπάθεια της επιθέσεως τους εναντίον του, για τη διάνοιξη της ομώνυμης στενωπού. Στις 17:00, προσέρχονται Γερμανοί αγγελιαφόροι, για να γνωστοποιήσουν στο διοικητή του τη συνθηκολόγηση που υπογράφηκε στη Θεσσαλονίκη και να ζητήσουν την παράδοση του Οχυρού. Ο διοικητής του Οχυρού απαντά ότι τα οχυρά δεν παραδίνονται παρά μόνο όταν κυριευτούν από τον αντίπαλο. Οι αγγελιαφόροι έφυγαν, αφού ορίστηκε νέα συνάντηση για τις 06:00 της επομένης. 9-4-1941 Το Οχυρό Παλιουριώνες, στο Ανατολικό Μπέλες, αμύνεται επί 4ήμερο με πείσμα. Οι Γερμανοί το βομβαρδίζουν με πυροβολικό και αεροπορία και επιτίθενται με σφοδρότητα, αλλά με άκαρπες τις επίμονες προσπάθειες τους. Στις 17:30, παρουσιάζονται Γερμανοί αγγελιαφόροι στο διοικητή του Οχυρού και του γνωστοποιούν τη συνθηκολόγηση που υπογράφηκε στη Θεσσαλονίκη. Ορίζεται νέα συνάντηση στις 06:00 της επόμενης ημέρας. Με κοινή συμφωνία, αποφασίζεται εκεχειρία κατά τη διάρκεια της νύχτας. 9-4-1941 Τα Οχυρά Περσέκ – Μπαμπαζώρας – Παρταλούσκα – Περιθώρι και Μαλιάγκα, στο Μαύρο Βουνό (Όρη Βροντούς), αμύνονται σθεναρά επί τετραήμερο και αποκρούουν όλες τις γερμανικές επιθέσεις, με πολύ βαριές απώλειες για τον εχθρό. Γερμανοί, που διείσδυσαν μέσα στις στοές της Διμοιρίας «Δ» του Οχυρού Περιθώρι κατά τη διάρκεια του αγώνα, εξοντώθηκαν μέχρι και τον τελευταίο. Τα Οχυρά διέκοψαν τον αγώνα μετά τη συνθηκολόγηση. 9-4-1941 Τα Οχυρά Πυραμιδοειδές και Λίσσε, στο υψίπεδο Κάτω Νευροκοπίου, αντιτάσσουν σθεναρή άμυνα επί τετραήμερο. Οι γερμανικές δυνάμεις, που υποστηρίζονται από ισχυρό πυροβολικό, αεροπορία και άρματα, δεν πετυχαίνουν να καταλάβουν τα οχυρά και να διανοίξουν τη διάβαση Γρανίτη προς τη Δράμα. Και τα δύο Οχυρά σταμάτησαν τον αγώνα μετά τη συνθηκολόγηση. 9-4-1941 Τα Οχυρά Καρατάς και Κάλη, στο Άγγιστρο, αμύνονται για 4 ημέρες ηρωικά, χωρίς να καταληφθούν από τους Γερμανούς. Διακόπτουν τον αγώνα μετά τη συνθηκολόγηση.

Οχυρό Ρούπελ

6 Απριλίου

H γερμανική επίθεση εκδηλώθηκε στις 05.15 της 6ης Απριλίου. Για τον κανονισμό των βολών πυροβολικού είχε μεταφερθεί στα βόρεια του Στρυμόνα ένα δέσμιο στη γη αερόστατο, η παρουσία του ήταν προκλητική καθώς η ελληνικές δυνάμεις στερούσαν από αεροπορική κάλυψη. Ελάχιστα λεπτά αργότερα άρχισαν οι επιθέσεις από αεροσκάφη στούκας, στόχος τους εκτός από το οχυρό ήταν και το Κέντρο Αντίστασης Καπίνας.

Στα ανατολικά του αριστερού υποτομέα του Συγκροτήματος Σιδηροκάστρου έδρασαν τα τάγματα ΙΙ/125 & ΙΙΙ/125, όπου σύμφωνα με το σχέδιο της επίθεσης έπρεπε πρώτα να καταλάβουν το ύψωμα 350 στο διάκενο των οχυρών Ρούπελ-Καρατάς. Για να μην καταληφθεί το ύψωμα πολέμησαν, η διμοιρία του φυλακίου Κούλας, και του 3ου λόχου προκάλυψης. Το ΙΙ/125 τάγμα πλησίασε, στις 06.40, το ύψωμα 350 και το κατέλαβε με αιφνιδιαστική επίθεση, ακολουθούμενο από το ΙΙΙ/125.

Επίθεση του ΙΙΙ/125 γερμανικού τάγματος

Εκμεταλλευόμενοι τις πτυχώσεις του εδάφους, οι Γερμανοί έφθασαν σε απόσταση 200 μ. από τα έργα του οχυρού Ρούπελ. Οι υπερασπιστές του οχυρού μαζί με την βοήθεια του Καρατάς και του πυροβολικού κατάφεραν να αποκρούσουν και της τρεις επιθέσεις του τάγματος.

Διείσδυση του ΙΙ/125 γερμανικού τάγματος στα νώτα του Ρούπελ

Οι Γερμανοί του ΙΙ/125 τάγματος υποβλήθηκαν σε παρόμοιες δοκιμασίες, αλλά ήταν ο μόνος πραγματικός κίνδυνος για τις ελληνικές δυνάμεις καθ’όλοι την διάρκεια του αγώνα. Από τους 100 άντρες πέρασαν οι 60 με μια ομάδα βαρέων πολυβόλων και μια ομάδα διαβιβαστών. Οι υπόλοιποι λόχοι του τάγματος γνώρισαν την καταστροφή. Ο 5ος λόχος σχεδόν διαλύθηκε. Ο 8ος κατάφερε να περάσει το βράδυ της 6-7/4 και ενώθηκε με τα υπόλοιπα τμήματα το μεσημέρι της 7/4 με πολύ μεγάλες απώλειες.

7 Απριλίου

Την αυγή του 7ης Απριλίου συγκροτήθηκαν τρεις περίπολοι του Ρούπελ με αποστολή την εκκαθάριση της περιοχής από τους εχθρούς και την αποκατάσταση της τηλεφωνικής επικοινωνίας. Αποτέλεσμα αυτής της περιπολίας ήταν η σύλληψη 14 αιχμαλώτων με 3 συσκευές ασυρμάτου και 2 όλμους. Επίσης δεν έλειψαν οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί, μάλιστα στις 7-8/4 τα στούκας χρησιμοποίησαν βόμβες 500 κιλών. Η υποχώρηση των Γερμανών και οι μικρές απόλυες των Ελλήνων υπερασπιστών ανύψωσαν το ηθικό των Ελλήνων. Ο Παπακωνσταντίνου σημειώνει χαρακτηριστικά: "Το ηθικών των στρατιωτών υπέροχον. Τους βομβαρδισμούς και την κόλασιν πυρός υποδέχοντο με ζητωκραυγάς".

Αγώνες εναντίον των Γερμανών στα νώτα του Ρούπελ

Η παρουσία των Γερμανών στα νότια του οχυρού Ρούπελ απασχόλησε τις ελληνικές δυνάμεις. Η διμοιρία αρμάτων που θα ενεργούσε με το απόσπασμα του Παπαχατζή δεν χρησιμοποιήθηκε λόγω εδαφικών δυσχερειών. Εναντίων των Γερμανών που είχαν καταλάβει το παρατηρητήριο της 7ης πυροβολαρχίας στο ύψωμα Τεπελάρ κινήθηκαν δύο διμοιρίες του 3ου λόχου υπό των Νιάνου και Παπαχατζή υπό τον ανθυπολοχαγού Καρατζά. Μετά από ολοήμερη μάχη, οι ελληνικές δυνάμεις κατάφεραν να απωθήσουν τους Γερμανούς στο ύψωμα Γκολιαμά ανάμεσα στο χωριό Κλειδί και το λόφο Λουτρών.

8 Απριλίου

Στις 6:00 το πρωί της 8ης Απριλίου το οχυρό Ρούπελ δέχτηκε νέο σφοδρό βομβαρδισμό από την αεροπορία και το πυροβολικό, που συνεχίστηκε όλη την ημέρα. Οι Γερμανοί του ΙΙΙ/125 τάγματος ετοιμάστηκαν για νέα επίθεση με τρεις ομάδες εδάφους και μία διμοιρία σκαπανέων. Για το σκοπό αυτό ενισχύθηκε με δύο διμοιρίες του 13ου και 14ου λόχου.Οι απώλειες του οχυρού την ημέρα αυτή ήταν ένας νεκρός και τέσσερις τραυματίες οπλίτες ενώ οι υλικές ήταν ελάχιστες. Σημαντικές, αντίθετα, ήταν οι απώλειες του εχθρού. Ενέργειες για την εξουδετέρωση των Γερμανών στα νώτα του Ρούπελ. Πιο σοβαρή ήταν η κατάσταση στα νότια του οχυρού αφού το ΙΙ/125 τάγμα ενισχύθηκε από την κάθοδο των γερμανών δυνάμεων της 5ης Ορεινής Μεραρχίας στα δυτικά του Στρυμόνα.

Η κατάσταση χειροτέρεψε για την ελληνική πλευρά γιατί η Ομάδα Μεραρχιών διέταξε τα τάγματα του 41 Συντάγματος Πεζικού να επιστρέψουν στης αρχικές τους θέσεις μάχης. Η κατάσταση ήταν κρίσιμη καθώς η επόμενη προγραμματισμένη ενέργεια ήταν η διάβαση του Στρυμόνα από την 5η Ορεινή Μεραρχία.

9 Απριλίου

Το οχυρό Ρούπελ υπέστη βομβαρδισμούς πυροβολικού και αεροπορίας και την ημέρα αυτή. Μέχρι το μεσημέρι οι βομβαρδισμοί ήταν μικρής έντασης αλλά από τις 14:00 μετατράπηκαν σε σφοδρούς. Στις 12:30, όμως, όταν επρόκειτο να εφορμήσουν τα τμήματα κρούσης, το ελληνικό πυροβολικό εξαπέλυσε στους χώρους εξόρμησης το φονικό πυρ και προκλήθηκαν πολλές και βαριές απόλυες στους Γερμανούς. Μετά από αυτό τα γερμανικά τμήματα άρχισαν να οπισθοχωρούν. Οι απόλυες του οχυρού ήταν πέντε νεκροί και έντεκα τραυματίες. Στις 17:00 προσήλθαν Γερμανοί κήρυκες για να γνωστοποιήσουν την συνθηκολόγηση του ΤΣΑΜ ζητώντας την παράδοση του οχυρού.

Ο διοικητής του, Ταγματάρχης Γεώργιος Δουράτσος απάντησε ότι τα οχυρά δεν παραδίδονται αλλά καταλαμβάνονται και ότι θα συνεχίσει τον αγώνα στερούμενος άλλων διαταγών. Ο κήρυκας διαβεβαίωσε στην στρατιωτική του τιμή ότι δεν επρόκειτο για απάτη και όρισε συνάντηση για την 6:00 της επόμενης 10/4. Το οχυρό επικοινώνησε με τη Μεραρχία όπου κοινοποίησε την συνθηκολόγηση.

Υπήρξε έντονη αντίδραση των εναπομεινάντων στρατιωτών και υπαξιωμάτικών για μη παράδοση του οχυρού και για συνέχιση της άμυνας. Τελικά ο επικεφαλής αξιωματικός έπεισε τους άνδρες του για το ανώφελο της συνέχισης και την επομένη 10 Απριλίου 1941 έλαβε η χώρα η παράδοση του οχυρού.

Υπάρχουν πληροφορίες ότι ένας αξιωματικός και δύο φαντάροι αυτοκτόνησαν για να μην παραδοθούν. Οι περιγραφές και των Γερμανών και των Ελλήνων συμφωνούν ότι κατά την έξοδο των υπερασπιστών του Ρούπελ από το οχυρό, ο επικεφαλής αξιωματικός των Τεθωρακισμένων έβαλε τους στρατιώτες τους να παρουσιάσουν όπλα, προς τιμή των υπερασπιστών του οχυρού.

Λίγο αργότερα ο Αδόλφος Χίτλερ σε μήνυμα του στην Βέρμαχ, είπε ότι ο μόνος στρατός έως τώρα που μας αντιμετώπισε παλικαρίσια ήταν ο Ελληνικός στρατός.

Τα γερμανικά τμήματα "μας εσεβάσθησαν και μας ετίμησαν", σύμφωνα με την έκθεση Πλευράκη. Έξω από το οχυρό ήταν παραταγμένο γερμανικό τμήμα και απέδωσαν τιμές. Ο εντεταλμένος για την παραλαβή του οχυρού Γερμανός αξιωματικός συγχάρηκε τον διοικητή του, Ταγματάρχη Γεώργιο Δουράτσο, διαβεβαιώνοντας τα συγχαρητήρια και το θαυμασμό των ανωτέρων του. Τόνισε μάλιστα ότι για τους Γερμανούς αποτελούσε τιμή και υπερηφάνεια ότι είχαν ως αντίπαλο έναν τόσον ηρωικό στρατό. Σχετικά με τις απόλυες των εμπολέμων στον αριστερό υποτομέα του Συγκροτήματος Σιδηροκάστρου, ο Πλευράκης σημειώνει στην έκθεση του: "Αι απώλειαι ασήμαντοι έναντι τοιούτου αγώνος ώστε περιορισθεί σε 4 νεκρούς αξιωματικούς και 40 άνδρες τραυματίες 2 αξιωματικοί και 150 άνδρες. Απεναντίας του αντιπάλου βαρύτατε ως μαρτυρούν τα υπάρχοντα νεκροταφεία και ας αποσιωπώ δια λόγους σκοπιμότητος".

[tertios]

Γνώρισα τον ταγματάρχη των τεθωρακισμένων SS τότε Λοχαγό Max Wuensche. Επρόκειτο για τον εντεταλμένο διοικητή της ίλης τεθωρακισμένων και αργότερα προσωπικό υπασπιστή του Χίτλερ ( μαζί με τους Bormann και Otto Guensche). Λάτρης της Ελλάδος, μου επιβεβαίωσε ότι στους αποχωρούντες αγωνιστές τους επετράπη με ειδική άδεια να κρατήσουν το όπλο τους, το οποίο και μεα απο έλεγχο ότι δεν είχαν πολεμοφόδια, το πήραν σπίτι τους με ειδική άδεια. Σημείωση: Ο κ.Wuensche μετατάγη αυτόματα στη δύναμη των SS επειδή υπηρετούσε στο επιτελείο του Χίτλερ, ανεξάρτητα απο την μονάδα όπου υπηρετούσε κανονικά. Για θέματα που αφορούν τον ελληνογερμανικό πόλεμο έχω αρχειακή ενημέρωση στην διάθεση κάθε ενδιαφερομένου.