Θα πούμε το νερό νεράκι

[Xenios]

Νερό: Δεν θα υπάρχει αρκετό
H Παγκόσμια Ημέρα Νερού αποτελεί μία ακόμη αφορμή για να εξεταστεί η σημασία της μείωσης της ποσότητάς του στον πλανήτη. Τα χειρότερα σενάρια προβλέπουν παγκόσμιες συγκρούσεις με έπαθλο τα υδάτινα αποθέματα, τα πιο αισιόδοξα αναφέρουν μία κατάσταση λίγο χειρότερη από αυτή που βιώνουμε σήμερα.



Με αφορμή την αυριανή Παγκόσμια Ημέρα Νερού, αλλά και το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, όλο και πιο συχνά βρίσκεται στην επικαιρότητα το πρόβλημα της έλλειψης του νερού, ακολουθεί μία συνοπτική παρουσίαση του «υγρού» προβλήματος στον πλανήτη και την Ελλάδα.

Επίσημα στοιχεία του ΟΗΕ αναφέρουν ότι η κρίση του πόσιμου νερού χαρακτηρίζεται τόσο από τη συνεχιζόμενη μείωση της ποσότητας που διατίθεται, όσο και από την υποβάθμιση της ποιότητάς του.

Ένα και πλέον δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό ενώ 2,6 δισεκατομμύρια άτομα δεν έχουν πρόσβαση σε στοιχειώσεις συνθήκες υγιεινής.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας ο αριθμός των κατοίκων περιοχών όπου το νερό σπανίζει ή θα γίνεται σπάνιο υπολογίζεται ότι θα ανέλθει σε 3,5 δισεκατομμύρια το 2025.

Το 20% του πληθυσμού της Γης αναγκάζεται να πίνει νερό από ρυπασμένες πηγές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, πάνω από 2.000.000 άνθρωποι κάθε χρόνο να πεθαίνουν από ασθένειες που σχετίζονται με αυτό (έλλειψη - ακαταλληλότητα νερού).

Σήμερα 232 εκατομμύρια άνθρωποι από 26 χώρες του Τρίτου Κόσμου πλήττονται από λειψυδρία, αδυνατώντας να καλύψουν βασικές καθημερινές ανάγκες σε νερό, και 18 χώρες στην Αφρική και στην Ασία απειλούνται άμεσα, καθώς βρίσκονται σε οριακή από άποψη υδατικών αποθεμάτων κατάσταση.

Περίπου 425 εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν το φάσμα της έλλειψης νερού. Γυναίκες και παιδιά που συχνά επωμίζονται το καθήκον της μεταφοράς νερού κάνουν δυσχερέστερη τη ζωή τους ενώ εξ αυτής της αιτίας πολλά κορίτσια δεν πηγαίνουν στο σχολείο.

Ενώ στις βιομηχανικές χώρες η πρόσβαση σε καθαρό νερό είναι πρακτικά 100%, στις αναπτυσσόμενες χώρες πέφτει στο 80% (ο ένας στους 5 κατοίκους δεν έχει πρόσβαση σε καθαρό νερό) και στην Αφρική φθάνει μόλις στο 55% (σχεδόν ο ένας στους 2 κατοίκους στερείται το καθαρό πόσιμο νερό).

Σε πολλά μέρη του κόσμου γυναίκες και παιδιά περπατούν μεγάλες αποστάσεις για να φέρουν νερό στις οικογένειές τους για να πιούν, να πλυθούν και να μαγειρέψουν.

Προβλέπεται ότι το νερό θα αποτελέσει αιτία διαμάχης και συγκρούσεων μεταξύ γειτονικών χωρών, δεδομένου ότι περίπου το 40% των κατοίκων της Γης, ζει σε περισσότερες από 200 διακρατικές υδρολογικές λεκάνες, το νερό των οποίων μοιράζονται περισσότερες από δύο σε κάθε περίπτωση χώρες.

Η αύξηση του πληθυσμού, οδηγεί σε αυξημένη ζήτηση για νερό, ενώ φυσικές ή και ανθρωπογενείς καταστροφές μολύνουν τα αποθέματα νερού και καταστρέφουν εγκαταστάσεις υδροδότησης.

Οι ποταμοί του πλανήτη πεθαίνουν. Η ρύπανση του περιβάλλοντος, η αέναη κατασκευή φραγμάτων και η κλιματολογική μεταβολή που συντελείται στις ημέρες μας είναι πολύ πιθανό να καταστρέψουν τα μεγαλύτερα και πιο σημαντικά ποτάμια του πλανήτη καταδικάζοντας σε λειψυδρία, πολλές περιοχές και προκαλώντας τον αφανισμό δεκάδων ειδών του γλυκού νερού, σύμφωνα με τη WWF.



Τα παγκόσμια αποθέματα του νερού

H οργάνωση εκπέμπει SOS για τα δέκα από τα μεγαλύτερα ποτάμια του πλανήτη: Δούναβη, Νείλο, Ρίο Γκράντε, Λα Πλάτα, Γιανγκτσέ, Μεκόνγκ, Σαλουίν, Γάγγη και Μάρεϊ - Ντάρλινγκ, τα οικοσυστήματα των οποίων σβήνουν, θύματα και αυτά της αλόγιστης ανθρώπινης δραστηριότητας.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Η ετήσια κατανάλωση νερού στην Ελλάδα ξεπερνάει τα 800 κυβικά μέτρα ανά κάτοικο, ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος (Ευρώπη των 15) είναι λίγο πάνω από τα 600 κυβικά μέτρα ανά κάτοικο (Μελέτη του Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος & Αειφόρου Ανάπτυξης - 2003).

Μεγάλη ζήτηση για νερό δημιουργούν οι ανθρώπινες αναπτυξιακές δραστηριότητες (βιομηχανία, γεωργία) η τελευταία είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική για την Ελλάδα.

Παρουσιάζει ιδιαιτερότητες που διαφοροποιούν σημαντικά τις ανατολικές περιοχές της χώρας, οι οποίες μαζί με τα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη είναι ιδιαίτερα προβληματικές από πλευράς φυσικού εμπλουτισμού, αφού δέχονται μικρά ποσά βροχής που είναι πολύ άνισα κατανεμημένα στο χρόνο.

Η ανισότητα αυτή αναμένεται να αυξηθεί με μια ενδεχόμενη κλιματική αλλαγή, η οποία θα επιδεινώσει την επικινδυνότητα των πλημμυρών και παράλληλα τη δριμύτητα της ξηρασίας. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την πολύ υψηλή κατανάλωση (ως και μεγάλη σπατάλη) νερού, με ιδιαίτερη δε ένταση στη Θεσσαλία για την αγροτική χρήση και στην Αττική για την αστική, δημιουργούν σχεδόν μόνιμες συνθήκες λειψυδρίας, δηλαδή διαρκούς επικινδυνότητας έλλειψης νερού και μη κάλυψης της ζήτησης.

Στην Αττική δεν αναμένονται ιδιαίτερα προβλήματα στο άμεσο μέλλον, αλλά σε άλλες περιοχές της χώρας όπως τη Θεσσαλία και τα νησιά του Αιγαίου οι χαμηλές βροχοπτώσεις θα έχουν σίγουρα αρνητικά αποτελέσματα. Η παροχή των ποταμών και των πηγών στη Πελοπόννησο έχει μειωθεί κατά 40% σύμφωνα με τα φετινά στοιχεία μετρήσεων του ΙΓΜΕ (Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών).

-H Ελλάδα είναι η περισσότερο πλούσια υδρολογικά χώρα της Μεσογείου, είναι όμως και η περισσότερο σπάταλη. «Σε πολλές περιπτώσεις το 60% του νερού από τα δίκτυα ύδρευσης χάνεται ενώ η άρδευση σε πολλές περιοχές πραγματοποιείται ακόμα με αυλάκια και κανόνια». Τα παραπάνω υποστήριξε ο πρόεδρος της ελληνικής Επιτροπής Υδρογεωλογίας, κ. Γ. Στουρνάρας με αφορμή το Συνέδριο Υδρογεωλογίας.

Η γεωργία χρησιμοποιεί στην Ελλάδα το 86% του νερού (11% για βιομηχανική χρήση και 3% για οικιακή. Περίπου 13 εκατομμύρια στρέμματα αρδεύονται στη χώρα μας.

Τα παλαιά αρδευτικά δίκτυα έχουν ως αποτέλεσμα την απώλεια νερού της τάξης του 40%.

Πηγές: WWF - UNICEF - ΤΕΕ - EUROSTAT - ΟΗΕ - ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ