Βυζαντινό Μουσείο : Πηλός και χρώμα

[Xenios]

Την παράλληλη διαδρομή της κεραμικής σε δύο διαφορετικούς πολιτισμικούς χώρους, τον ελλαδικό και τον ευρωπαϊκό, από τα μέσα του 15ου μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα παρουσιάζει η έκθεση "Πηλός και χρώμα" που παρουσιάζεται μέχρι τις 17 Φεβρουαρίου στο Βυζαντινό Μουσείο.

Η έκθεση χωρίζεται σε δύο τμήματα. Στον όροφο του Μεγάρου της Δούκισσας της Πλακεντίας παρουσιάζονται αντιπροσωπευτικά δείγματα της συλλογής ευρωπαϊκής κεραμικής του Ιδρύματος Ι. και Δ. Πασσά. Στην έκθεση 75 πολύτιμα αντικείμενα των σπουδαιότερων ευρωπαϊκών εργαστηρίων πορσελάνης, αποκαλύπτουν τις φάσεις εξέλιξης της ευρωπαϊκής κεραμικής, από τα πρώιμα δείγματα εφυαλωμένου πηλού έως την τελειοποιημένη πορσελάνη του τέλους του 18ου αι.

Ο επισκέπτης παρακολουθεί τη διαδρομή της πορσελάνης, από την Κίνα, όπου δημιουργήθηκε για πρώτη φορά, μέχρι τις αγορές και τα μεγάλα εργαστήρια της Δυτικής Ευρώπης. Εκτίθενται αντικείμενα από την πόλη Ντελφτ κοντά στο Ρότερνταμ, όπου, μέχρι τα μέσα του 17ου αι., τα ολλανδικά εργαστήρια κατασκευάζουν προϊόντα από εφυαλωμένο πηλό με διακόσμηση εμπνευσμένη από τις κινέζικες πορσελάνες. Παρουσιάζονται ακόμη δείγματα εξαιρετικής ποιότητας από το πρώτο ευρωπαϊκό εργοστάσιο κατασκευής πορσελάνης, που ιδρύεται στο Μάισεν της Γερμανίας στις αρχές του 18ου αι., αλλά και από το εργοστάσιο των Σεβρών της Γαλλίας, προϊόντα που προορίζονται για τη διακόσμηση ανακτόρων και πολυτελών κατοικιών της εποχής, ενώ από τον 19ο αι. αποτελούν και αντικείμενο συλλεκτικού ενδιαφέροντος. Το πρώτο τμήμα της έκθεσης ολοκληρώνεται με την παρουσίαση μικρών πορσελάνινων αγαλματιδίων (φιγουρινιών), που συμπληρώνουν τη διακόσμηση των ευρωπαϊκών κατοικιών του 18ου αι., και τοποθετημένα στα τραπέζια του φαγητού ψυχαγωγούν λειτουργώντας ως αφορμή για συζητήσεις.

Στο ισόγειο του Μεγάρου παρουσιάζονται 147 κεραμικά που κυκλοφορούν στον ελλαδικό χώρο τον 17ο-18ο και στις αρχές του 19ου αιώνα. Ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να θαυμάσει κεραμικά αντικείμενα με σχήματα και διακοσμήσεις που ακολουθούν τη βυζαντινή παράδοση. Παράλληλα, έρχεται σε επαφή με την κεραμική παραγωγή της Δύσης και της Ανατολής, που αποκαλύπτει τους δρόμους του εμπορίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Βενετοί, Ολλανδοί, Γάλλοι και Έλληνες συμμετέχουν στη διακίνηση των κεραμικών στις αγορές του ηπειρωτικού και κυρίως του νησιωτικού ελλαδικού χώρου. Πινάκια και κούπες από τα γνωστά εργαστήρια της Ιταλίας, αγγεία από το Ιζνίκ, την Κιουτάχεια ή το Τσανάκ-Καλέ, κεραμικά από το Ουρμπίνο ή το Πέζαρο, καταφθάνουν σε μεγάλες ποσότητες και χρησιμοποιούνται στο καθημερινό τραπέζι ή στολίζουν τους τοίχους των σπιτιών.

Μέσα από τη θεματική και χρονολογική παρουσίαση των αντικειμένων, η έκθεση προτείνει στον επισκέπτη να αναζητήσει, σε Ανατολή και Δύση, το τρίπτυχο της παραγωγής, διακίνησης και κατανάλωσης των κεραμικών προϊόντων, συνδέοντάς τα ταυτόχρονα με το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής. Από τη μία πλευρά, τα κεραμικά που κυκλοφορούν στον ελλαδικό χώρο διατηρούν ζωντανή τη μνήμη του Βυζαντίου, ενώ συμπλέκονται παράλληλα με τα καραβάνια που φτάνουν στο Βουκουρέστι και τους θαλλάσιους εμπορικούς δρόμους του Αιγαίου και της Μεσογείου. Από την άλλη, οι ευρωπαϊκές πορσελάνες αποπνέουν τον νέο άνεμο της Ευρώπης του Διαφωτισμού, μετά τις μεγάλες ανακαλύψεις και τα υπερπόντια ταξίδια.

Την έκθεση έχουν επιμεληθεί η αρχαιολόγος κ. Μαρία Μπορμπουδάκη και η Ιστορικός Τέχνης κ. Άννα Παπαστεργίου. Η μουσειογραφική απόδοση είναι της αρχιτέκτονος-μουσειογράφου κ. Λένας Κατσανίκα-Στεφάνου.

Πηγή : ΕΡΤ