Είναι δυνατή η μεταφορά των ύμνων της εκκλησίας μας στην νεοελληνική γλώσσα;

[Xenios]

Πολλές φορές σκέφτομαι πως θα ήταν δυνατόν να μεταφέρει κανείς τους ύμνους της εκκλησίας μας.

Αν θα άξιζε ο κόπος οι θαυμάσιοι αυτοί ύμνοι, να μεταφραστούν, για να είναι κατανοητοί στους σημερινούς ανθρώπους που δεν έχουν καν διδαχτεί Αρχαία Ελληνικά ή δεν έχουν δεχτεί μαθήματα στην καθαρεύουσα.

Οι Χαιρετισμοί της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι ένα παράδειγμα. Προσωπικά με μάγευαν από μικρό παιδί και εξακολουθούν να το κάνουν. Το απίστευτα πλούσιο λεξιλόγιο, οι σύνθετες λέξεις, το καθιστούν μοναδικό έργο γραφής.

Για όσους δεν το γνωρίζουν οι Χαιρετισμοί είναι όσοι και το σύγχρονο αλφάβητο και ο καθένας ξεκινάει με ένα γράμμα της αλφαβήτου κατά σειρά, έτσι τα έξι πρώτα μέρη είναι με τα γράμματα από το Α έως το Ζ.

Άγγελος πρωτοστάτης, ουρανόθεν επέμφθη,
ειπείν τή Θεοτόκω το Χαίρε•
καί συν τή ασωμάτω φωνή, σωματούμενόν σε
θεωρών Κύριε, εξίστατο καί ίστατο, κραυγάζων
πρός αυτήν τοιαύτα•
χαίρε δι ης η χαρά εκλάμψει
χαίρε δι' ης η αρά εκλείψει
χαίρε του πεσόντος Αδάμ η ανάκλησις
χαίρε των δακρύων της Εύας η λύτρωσις
χαίρε ύψος δυσανάβατον ανθρωπίνοις λογισμοίς
χαίρε βάθος δυσθεώρητον καί Αγγέλων οφθαλμοίς
χαίρε ότι υπάρχεις Βασιλέως καθέδρα
χαίρε ότι βαστάζεις τόν βαστάζοντα πάντα
χαίρε γαστήρ ενθέου σαρκώσεως
χαίρε δι' ης νεουργήται η κτίσις
χαίρε δι' ής βρεφουργείται ο Κτίστης
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Βλέπουσα η Αγία, εαυτήν εν αγνεία,
φησί τω Γραβριήλ θαρσαλέως•
το παράδοξόν σου της φωνής, δυσπαράδεκτόν μου τή ψυχή φαίνεται•
ασπόρου γαρ συλλήψεως, τήν κύησιν πώς λέγεις κράζειν•
Αλληλούϊα.

Γνώσιν άγνωστον γνώναι, η Παρθένος ζητούσα,
εβόησε πρός τόν λειτουργούντα•
εκ λαγόνων αγνών,
Υιόν πώς εστι τεχθήναι δυνατόν; λέξον μοι•
πρός ην εκείνος έφησεν εν φόβω, πλην κραυγάζων ούτω•
χαίρε βουλής απορρήτου μύστις
χαίρε σιγής δεομένων πίστις
χαίρε των θαυμάτων Χριστού το προοίμιον
χαίρε των δογμάτων αυτού το κεφάλαιον
χαίρε κλίμαξ επουράνιε δι' ής κατέβει κατέβη ο Θεός
χαίρε γέφυρα μετάγουσα τους εκ γης πρός ουρανόν
χαίρε το των Αγγέλων πολυθρύλητον θαύμα
χαίρε το των δαιμόνων πολυθρήνητων τραύμα
χαίρε το φώς μηδένα διδάξασα
χαίρε σοφών υπερβαίνουσα γνώσιν
χαίρε πιστών καταυγάζουσα φρένας
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Δύναμις του Υψίστου, επεσκίασε τότε,
πρός σύλληψιν τή Απειρογάμω•
καί τήν εύκαρπον ταύτης νηδύν, ως αγρόν υπέδειξεν ηδύν άπασι,
τοις θέλουσι θερίζειν σωτηρίαν, εν τω ψάλλειν ούτως•
Αλληλούϊα.

Έχουσα θεοδόχον η Παρθένος τήν μήτραν,
ανέδραμε πρός τήν Ελισάβετ,
το δε βρέφος εκείνης ευθύς, επιγνόν τόν ταύτης ασπασμόν, έχαιρε!
Καί άλμασιν ως άσμασιν, εβόα πρός τήν Θεοτόκον.•
χαίρε βλαστού αμαράντου κτήμα
χαίρε γεωργόν γεωργούσα Φιλάνθρωπον
χαίρε φυτουργόν της ζωής ημών φύουσα
χαίρε άρουρα βλαστάνουσα ευφορίαν οιοκτιρμών
χαίρε τράπεζα βαστάζουσα ευθηνίαν ιλασμών
χαίρε ότι λειμώνα της τρυφής αναθάλλεις
χαίρε ότι λιμένα των ψυχών ετοιμάζεις
χαίρε δεκτόν πρεσβείας θυμίαμα
χαίρε παντός του κόσμου εξίλασμα
χαίρε Θεού πρός θνητούς ευδοκία
χαίρε θνητών προς Θεόν παρρησία
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Ζάλην ένδοθεν έχων, λογισμών αμφιβόλων,
ο σώφρων Ιωσήφ εταράχθη, πρός τήν άγαμόν σε θεωρών,
καί κλεψίγαμον υπονοών άμεμπτε•
μαθών σε σου τήν σύλληψιν εκ Πνεύματος Αγίου έφη•
Αλληλούϊα.


Άσχετα αν ένας πιστεύει ή όχι, στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, θα πρέπει να παραδεχτεί την εξαιρετική μορφή γραφής αυτών των στίχων, ακόμα και ως ένα ποιητικό αριστούργημα, που κάνει ακόμα περισσότερο πιο πλούσια την Ελληνική λογοτεχνία.

Πρόθεση μου ήταν να βάλω το θέμα αυτό στην περιοχή της Ελληνικής Γλώσσας ή της Λογοτεχνίας, αλλά νομίζω ότι ανήκει εδώ, σαν γνήσιο δείγμα γραφής των εκκλησιαστικών κειμένων.

Θα κάνω ότι μπορώ να προσθέσω εδώ, ότι μ' έχει μαγέψει, σαν Ορθόδοξο Χριστιανό και σαν λάτρη της γλώσσας μας.

[Xenios]

Η - Μ

Ήκουσαν οι Ποιμένες, των Αγγέλων υμνούντων,
τήν ένσαρκον Χριστού παρουσίαν·
καί δραμόντες ως πρός ποιμένα,
θεωρούσι τούτον ως αμνός άμωμον,
εν τη γαστρί Μαρίας βοσκηθέντα,
ην υμνούντες είπον·
χαίρε αμνού καί Ποιμένος Μήτηρ
χαίρε αυλή λογικών προβάτων
χαίρε αοράτων εχθρών αμυντήριον
χαίρε Παραδείσου θυρών ανοικτήριον
χαίρε ότι τα ουράνια συναγάλλεται τή γη
χαίρε ότι τα επίγεια συγχορεύει ουρανοίς
χαίρε των Αποστόλων το ασίγητον στόμα
χαίρε των Αθλοφόρων το ανίκητον θάρσος
χαίρε στερρόν της πίστεως έρισμα
χαίρε λαμπρόν της χάριτος γνώρισμα
χαίρε δι ης εγυμνώθη ο Άδης
χαίρε δι ης ενεδύθημεν δόξαν
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Θεοδρόμον αστέρα, θεωρήσαντες Μάγοι,
τή τούτου ηκολούθησαν αίγλη·
καί ως λύχνον κρατούντες αυτόν,
δι' αυτού ηρεύνων κραταιόν άνακτα·
καί φθάσαντες τόν άφθαστον, εχάρησαν αυτώ βοώντες·
Αλληλούϊα.

Ίδον παίδες Χαλδαίων, εν χερσί της παρθένου,
]τόν πλάσαντα χειρί τους ανθρώπους·
καί δεσπότην νοούντες αυτόν, ει καί δούλου έλαβε μορφήν,
έσπευσαν τοις δώροις θεραπεύσαι, καί βοήσαι τή ευλογημένη·
χαίρε αστέρος αδύτου μήτηρ
χαίρε αυγή μυστικής ημέρας
χαίρε της απάτης τήν κάμινον σβέσασα
χαίρε της Τριάδος τους μύστας φωτίζουσα
χαίρε τύρρανον απάνθρωπον εκβαλούσα της αρχής
χαίρε Κύριον Φιλάνθρωπον επιδείξασα Χριστόν
χαίρε η της βαρβάρου λυτρουμένη θρησκείας
χαίρε η του βορβόρου ρυομένη των έργων
χαίρε πυρός προσκύνησιν παύσασα
χαίρε φλογός παθών απαλλάττουσα
χαίρε πιστών οδηγέ σωφροσύνης
χαίρε πασών γενεών ευφροσύνη
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Κήρυκες θεοφόροι, γεγονότες οι Μάγοι,
υπέστρεψαν εις τήν Βαβυλώνα·
εκτελέσαντές σου τόν χρησμός,
καί κυρήξαντές σε τόν Χριστόν άπασιν,
αφέντες τόν Ηρώδην ως ληρώδη, μή ειδότα ψάλλειν·
Αλληλούϊα.

Λάμψας εν τή Αιγύπτω, φωτισμόν αληθείας,
εδίωξας του ψεύδους το σκότος·
τα γαρ είδωλα ταύτης Σωτήρ, μή ενέγκαντά σου τήν ισχύν πέπτωκεν,
οι τούτων δε ρυσθέντες, εβόων πρός τήν Θεοτόκον
χαίρε άνόρθωσις των ανθρώπων
χαίρε κατάπτωσις των δαιμόνων
χαίρε της απάτης τήν πλάνην πατήσασα
χαίρε των ειδώλων τόν δόλον ελέγξασα
χαίρε θάλασσα ποντίσασα Φαραώ τόν νοητόν
χαίρε πέτρα η ποτίσασα τους διψώντας τήν ζώην
χαίρε σκέπη του κόσμου πλατυρέρα νεφέλης
χαίρε τροφή του Μάννα διάδοχε
χαίρε τρυφής αγίας διάκονε
χαίρε η γή της επαγγελίας
χαίρε εξ ης ρέει μέλι καί γάλα
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Μέλλοντος Συμεώνος,
του παρόντος αιώνος,
μεθίστασθαι του απατεώνος,
επεδόθης ως βρέφος αυτώ, αλλ' εγνώσθης τούτω καί Θεός τέλειος·
διόπερ εξεπλάγη σου τήν άρρητον σοφίαν κράζων·
Αλληλούϊα.

[Xenios]

Ν - Σ

Νέαν έδειξε κτίσιν, εμφανίσας ο Κτίστις,
ημίν τοις υπ' αυτού γενομένοις·
εξ απόρου βλαστήσας γαστρός, καί φυλάξας ταύτη ώσπερ ην άφθορον,
ίνα το θαύμα βλέποντες, υμνήσωμεν αυτήν βοώντες·
χαίρε το άνθος της αφθαρσίας
χαίρε το στέφος της εγκρατείας
χαίρε αναστάσεως τύπον εκλάμπουσα
χαίρε των αγγέλων τόν βίον εμφαίνουσα
χαίρε κυοφορούσα οδηγόν πλανωμένοις
χαίρε απογεννώσα λυτρωτήν αιχμαλώτοις
χαίρε Κτιστού δικαίου δυσώπησις
χαίρε πολλών πταιόντων συγχώρησις
χαίρε στολή των γυμνών παρρησίας
χαίρε στοργή πάντα πόθον νικώσα
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Ξένον τόκον ιδόντες, ξενωθώμεν του κόσμου,
τόν νουν εις ουρανόν μεταθέντες·
διά τούτο γαρ ο υψηλός Θεός, επί γης εφάνη ταπεινός άνθρωπος,
βουλόμενος ελκύσαι πρός το ύψος, τους αυτώ βοώντας·
Αλληλούϊα.

Όλος ην εν τοις κάτω, καί των άνω ουδόλως,
απήν ο απερίραπτος Λόγος·
συγκατάβασις γαρ θεϊκή, ου μετάβασις δε τοπική γέγονε,
καί τόκος εκ Παρθένου θεολήπτου, ακουούσης ταύτα·
χαίρε Θεού αχωρήτου χώρα
χαίρε σεπτού μυστηρίου θύρα χαίρε των απίστων αμφίβολον άκουσμα
χαίρε των πιστών αναμφίβολον καύχημα
χαίρε όχημα πανάγιον του επί των Χερουβίμ
χαίρε οίκημα πανάριστον του επί των Σεραφίμ
χαίρε η ταναντία εις ταυτό αγαγούσα
χαίρε η παρθενίαν καί λοχείαν ζευγνύσα
χαίρε δι ης ελύθη παράβασις
χαίρε δι ης ηνοίχθη Παράδεισος
χαίρε η κλεις της Χριστού Βασιλείας
χαίρε ελπίς αγαθών αιωνίων
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Πάσα φύσις Αγγέλων, κατεπλάγη το μέγα,
της σης εναθρωπίσεως έργον·
τόν απρόσιτον γάρ ως Θεόν,
εθεώρει πάσι προσιτόν άνθρωπον,
ημίν μεν συδιάγοντα, ακούοντα δε παρά πάντων ούτως·
Αλληλούϊα.

Ρήτορας πολυφθόγους, ως ιχθύας αφώνους,
ορώμεν επί σοι Θεοτόκε·
απορούσι γαρ λέγειν το πώς καί Παρθένος μένεις καί τεκείν ίσχυσας·
ημείς δε το μυστήριον θαυμάζοντες, πιστώς βοώμεν·
χαίρε σοφίας Θεού δοχείον
χαίρε προνοίας αυτού ταμείον
χαίρε φιλοσόφους ασόφους δεικνύουσα
χαίρε τεχνολόγους αλόγους ελέγχουσα
χαίρε ότι εμωράνθησαν οι δεινοί συζητηταί
χαίρε ότι εμαράνθησαν οι των μύθων ποιηταί
χαίρε των Αθηναίων τας πλοκάς διασπώσα
χαίρε των αλιέων τας σαγήνας πληρούσα
χαίρε βυθού αγνοίας εξέλκουσα
χαίρε πολλούς εν γνώσει φωτίζουσα
χαίρε ολκάς των θελόντων σωθήναι
χάιρε λιμήν των του βίου πλωτήρων
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Σώσαι θέλων τόν κόσμον, ο των όλων κοσμήτωρ,
πρός τούτον αυτεπάγγελτος ήλθε·
καί ποιμήν υπάρχων ως Θεός, δι ημάς εφάνη καθ' ημάς άνθρωπος·
ομοίω γάρ το όμοιον καλέσας, ως Θεός ακούει·
Αλληλούϊα.

[Xenios]

Τ - Ω

Τείχος ει των Παρθένων, Θεοτόκε Παρθένε,
καί πάντων των εις σε προστρεχόντων·
ο γαρ του ουρανού καί της γης, κατεσκεύασέ σου,
καί πάντας σοι προσφωνείν διδάξας·
χαίρε η στήλη της παρθενίας
χαίρε η πύλη της σωτηρίας
χαίρε αρχηγέ νοητής αναπλάσεως
χαίρε χορηγέ θεΪκής αγαθότητος
χαίρε συ γάρ ανεγέννησας τους συλληφθέντας αισχρώς
χαίρε συ γαρ ενουθετησας τους συληθέντας τόν νούν
χαίρε η τόν σπορέα της αγνείας τεκούσα
χαίρε παστάς ασπόρου νυμφεύσεως
χαίρε πιστούς Κυρίω αρμόζουσα
χαίρε καλή κουροτρόφε παρθένων
χαίρε ψυχών νυμφοστόλε αγίων
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Ύμνος άπας ηττάται, συνεκτείνεσθαι σπεύδων,
τω πλήθει των πολλών οικτιρμών σου·
ισαρίθμους γαρ τή ψάμμω ωδάς, αν προσφέρωμέν σοι Βασιλεύ άγιε,
ουδέν τελούμεν άξιον, ών δέδωκας ημίν, τοις σοι βοώσιν·
Αλληλούϊα.

Φωτοδόχον λαμπάδα, τοις εν σκότει φανείσαν,
ορώμεν τήν αγίαν Παρθένον·
το γάρ άϋλον άπτουσα φως,
οδηγεί πρός γνώσιν θεϊκήν άπαντας,
αυγή τόν νουν φωτίζουσα, κραυγή δε τιμωμένη ταύτα·
χαίρε ακτίς νοητού ηλίου
χαίρε βολίς του αδύτου φέγγους
χαίρε αστραπή τας ψυχάς καταλάμπουσα χαίρε ως βροντή τους εχθρούς καταπλήττουσα
χαίρε ότι τόν πολύφωτον ανατέλλεις φωτισμόν
χαίρε ότι το πολύρρυτον αναβλύζεις ποταμόν
χαίρε της κολυμβύθρας ζωγραφούσα τόν ρύπον
χαίρε λουτήρ εκπλύνων συνείδησιν
χαίρε κρατήρ κιρνών αγαλλίασιν
χαίρε οσμή της Χριστού ευωδίας χαίρε ζωή μυστικής ευωχίας
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Χάριν δούναι θελήσας, οφλημάτων αρχαίας,
ο πάντων χρεωλύτης ανθρώπων, επεδήμησε δι εαυτού,
πρός τους αποδήμους της αυτού χάριτος·
καί σχίσας το χειρόγραφον,
ακούει παρά πάντων ούτως·
Αλληλούϊα.

Ψάλλοντές σου τόν τόκον, ανυμνούμεν σε πάντες,
ως έμψυχον ναόν Θεοτόκε·
εν τή ση γαρ οικήσας γαστρί,
ο συνέχων πάντα τή χειρί Κύριος ηγίασεν,
εδόξασεν, εδίδαξεν βοάν σοι πάντας·
χαίρε σκηνή του Θεού καί Λόγου
χαίρε αγία αγίων μείζων
χαίρε κιβωτέ χρυσωθείσα τω Πνεύματι
χαίρε θησαυρέ της ζωής αδαπάνητε
χαίρε τίμιον διάδημα βασιλέων ευσεβών
χαίρε καύχημα σεβάσμιον ιερέων ευλαβών
χαίρε της Εκκλησίας ο ασάλευτος πύργος
χαίρε της βασιλείας το απόρθητον τείχος
χαίρε δι ης εγείρονται τρόπαια
χαίρε δι ης εχθροί καταπίπτουσι
χαίρε χρωτός του εμού θεραπεία
χαίρε ψυχής της εμής σωτηρία
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Ώ πανύμνητε Μήτερ,
η τεκούσα τόν πάντων Αγίων αγιώτατον Λόγον (εκ γ')
δεξαμένη τήν νυν προσφοράν, από πάσης ρύσαι συμφοράς άπαντας·
καί της μελλούσης κολάσεως, τους συμβοώντας·
Αλληλούϊα.

[Xenios]

Ολοκληρώνοντας τους υπέροχους στίχους των Χαιρετισμών, κλείνουμε με το απαράμιλλο δείγμα γραφής, τον Ακάθιστο Ύμνο

Τή υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια
Ως λυτρωθείσα των δεινών ευχαριστήρια
Αναγράφω σοι η πόλις σου Θεοτόκε.
Αλλ' ως έχουσα το κράτος απροσμάχητον
Εκ παντίων μέ κινδύνων ελευθέρωσον
Ίνα κράζω σοι·
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Για ένα έρθω στο ερώτημα του θέματος, αναρωτιέμαι αν είναι δυνατόν αυτοί οι εξαιρετικοί στίχοι να μεταφραστούν στην Νεοελληνική γλώσσα;

Προσωπικά θα έλεγα όχι, ίσως γιατί θα χάναμε την μελωδία αυτών των λέξεων, που δεν νομίζω ότι εύκολα μεταφράζονται. Έχει κανείς άλλη άποψη;

[tertios]

Πολύ σωστήη παρατήρηση τουΣτέλιου.

Η εκκλησιαστική, αλλά και προσωπική μου άποψη επι του θέματος ειναι η ακόλουθη:

Οταν η Εκκλησία ειναι "ζωντανή" υμνολογεί σε ποίηση που παράγεται απο την σύγχρονη της γλώσσα έκφρασης σε συνδυασμό πάντα με την μελωδία. Στίχοι με νοήματα και μελωδία ειναι στην ορθόδοξη Παράδοση αλληλένδετα.

Για το λόγο αυτό δεν νοείται "μετάφραση" των Ύμνων,αφού χάνεται η σύνδεση μετην μουσική του ύμνου,με το μουσικό μέτρο. Αυτός ειναι και ολόγος,που όταν προσωπικά μελετώ και σχολιάζω έναύμνο,μιλώ για "μεταγλώτιση" και όχι μετάφραση.

Αν η σύγχρονη Εκκλησία θελει,ή καλύτερα ,έχει την ανάγκη να εκφράσει νέα μηνύματα που δεν έχουν ειπωθεί,πράγμα απίθανο, δεν έχει παρα να υμνολογήσει με στίχους και μουσική του σήμερα, πάνω στην ήδη υπάρχουσα Παράδοση. Δηλαδή όχι στην αρχαίζουσα γλώσσα,αλλα στην μοντέρνα νεα ελληνική ( την γερμανική,την γαλλική,την αγγλική κλπ) επενδυμένη με ήχους νέους.

Αυτη τη δυσκολία την ζούμε έντονα όσοι διαβιώνουμε στο εξωτερικό, υποχρεωμένοι να ακούμε τους ύμνους σε μιαορθόδοξη εκκλησια αλλά στην τοπική γλώσσα. Οση προσπάθεια εναρμόνισης και να γίνεται,το αποτέλεσμα δεν είναι ικανοποιητικό, η "μεταφορά" της υμνολογίας στο σήμερα ειναι σχεδόν αδύνατη.

Αντίθετα,νέες Εκκλησίες, όπως στην Κορέα,όπου τα τελευταία 30χρόνια ο τοπικός Επίσκοπος π.Σωτήριος (Τράμπας) μια αγνότατη μορφήτης Ορθοδοξίας ,έχει επιτελέσει ενα συγκλονιστικόέργο, οι εκειορθόδοξοι αδελφοί μας γράφουν τους ύμνους τους α) στη δική τους γλώσσα β) μεδική τουςμουσικήαλλάκαι γ) στοπατερικόπνεύμα της ορθόδοξηςΠαραδοσης.

Ειναι 'ένα "νέο" 'ακουσμα,φυσικό αλλά και για εμάς τους ελλαδίτες ορθόδοξους ασυνηθιστο. Ειναι όμως αυθεντικό. Σε τελική ανάλυση, ο Υμνος πρέπει να εκφράζει το ψυχικό κόσμο και τα αισθηματα του Πιστού.

Αλλά όπως είπαμε, προϋπόθεση για την δημιουργία του ζητούμενου, δηλ.της νέας Υμνολογίας,ειναι η ύπαρξη ζωντανής, ενεργούς εκκλησιαστικής και ενοριακής ζωής, η παρουσία δηλ. ενεργούς εκκλησιαστικής Κοινότητας.

[Xenios]

Αρχική Δημοσίευση από tertios Αλλά όπως είπαμε, προϋπόθεση για την δημιουργία του ζητούμενου, δηλ.της νέας Υμνολογίας,ειναι η ύπαρξη ζωντανής, ενεργούς εκκλησιαστικής και ενοριακής ζωής, η παρουσία δηλ. ενεργούς εκκλησιαστικής Κοινότητας.

Διαβάζοντας το κείμενο σου Γιώργο, μου δημιουργήθηκε μια απορία, για να προστεθεί ένας σύγχρονος εκκλησιαστικός ύμνος, χρειάζεται απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος ή μιας Πανορθόδοξης Συνόδου;

[tertios]

Αρχική Δημοσίευση από Xenios Διαβάζοντας το κείμενο σου Γιώργο, μου δημιουργήθηκε μια απορία, για να προστεθεί ένας σύγχρονος εκκλησιαστικός ύμνος, χρειάζεται απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος ή μιας Πανορθόδοξης Συνόδου;

Απο παραδείγματα που έχουμε κατα τη συγγραφή για Ακολουθίες
νεοφανων Αγίων ,όπως π.χ. του Αγ.Νεκταρίου ήτου Αγ.Γεωργίου εξ Ιωαννίνων, ζητείται έγκριση της Ιεράς Συνόδου και Ευλογία του Πατριαρχείου. Τα υπόλοιπα καθιερώνονται στην Πράξη απο το χριστεπώνυμο πλήρωμα.

Πανορθόδοξη Συνοδος γι αυτό δεν χρειάζεται. Αυτη βεβαια χρειαζεται,και μαλιστα ειναι απαραίτητη στις μερες μας,για σωρεια θεμάτων που απασχολούν την ορθοδοξη Πϊστη στη Νεα Εποχή και αναζητούν κοινη των Εκκλησιων αντιμετώπιση.

[FiBeR]

Οι αγράμματες γιαγιούλες που ούτε το όνομά τους δεν ξέρουν να γράφουν πώς ξέρουν και καταλαβαίνουν τους ύμνους; Υποτίθεται ότι σήμερα είμαστε μορφωμένοι και έχουμε μια άλφα παιδεία.

Προσωπικά πιστεύω είναι θέμα εξοικείωσης. Όσο εμβαθύνεις και κάνεις την πίστη βίωμα τόσο πιο κοντά έρχεσαι στους ύμνους και τους κατανοείς.

[mystakid]

μουσικολογική διαφορά (αλλαγή βάσης από βυζαντινή σε επτατονική δυτική) παρατηρήθηκε στην μελοποίηση του ''Αγνή Παρθένε Δέσποινα...'' από την Σιμωνόπετρα. Καινοτομίες με το πρόσχημα ''να καταλαβαίνουμε'' σύμφωνα με την παρατήρηση της Κων/νας είναι απλή πρόφαση περισσότερο μη επιθυμίας, παρά μη δυνατότητος

[Xenios]

Αρχική Δημοσίευση από mystakid μουσικολογική διαφορά (αλλαγή βάσης από βυζαντινή σε επτατονική δυτική) παρατηρήθηκε στην μελοποίηση του ''Αγνή Παρθένε Δέσποινα...'' από την Σιμωνόπετρα.

Μουσικές έχουμε σε πολλές περιπτώσεις. Υπάρχουν στις ενορίες μας, δεκάδες χορωδίες "δυτικής" μουσικής που είναι επίσης ακουστικά εξαιρετικές.
Επίσης η παρουσία οργάνων σε μερικές εκκλησίες, ομορφαίνουν πολύ την ακουστική πανδαισία.

[tertios]

Αρχική Δημοσίευση από mystakid μουσικολογική διαφορά (αλλαγή βάσης από βυζαντινή σε επτατονική δυτική) παρατηρήθηκε στην μελοποίηση του ''Αγνή Παρθένε Δέσποινα...'' από την Σιμωνόπετρα. Καινοτομίες με το πρόσχημα ''να καταλαβαίνουμε'' σύμφωνα με την παρατήρηση της Κων/νας είναι απλή πρόφαση περισσότερο μη επιθυμίας, παρά μη δυνατότητος

Κράτει λίγο, αδελφέ,

το θέμα μας ειναι η δυνατότητα μεταφοράς των υμνων στην νεοελληνική.Και εδώ πιστεύω να συμφωνουμε, ότι αυτό δεν ειναι δυνατόν.

Επίσης πιστεύω να συμφωνούμε, ότι προσπάθειες μελοποιήσεως ορισμένων νέων ύμνων , όπως αυτη που προαναφέρεις, άλλοτε επιτυχημένες, άλλοτε αποτυχημένες, δεν έχουν βρει παντού τη θέση τους στη Λατρεία. Αυτό δεν σημαίνει ότι απορρίπτονται, αλλά το εκκλησιαστικό σώμα - συχνα επηρρεασμένο και απο την δυτική τεχνοτροπία - δεν τα έχει ενστερνισθεί ακόμα.

Οσο για την σωστη παρατήρηση της FiBeR (Κωνσταντίνας) δεν θα το χαρακτήριζα απλή πρόφαση. Η εμπειρία μου είναι ότι η γενικότερη έλλειψη παιδείας ιδιαίτερα στα αρχαία ελληνικά έχει δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα στη νεα γενιά των πιστών, που δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν μια ακολουθία σε αρχαϊζουσα γλώσσα. ΄Ομως....

- μη ξεχνάμε ότι μιλάμε για "λογικήν λατρείαν" , που σημαίνει ότι όχι μόνο το συναίσθημα αλλά και ο νούς πρέπει να συμμετέχουν

- μη ξεχνάμε ότι ένας ύμνος έχει ηθικοπλαστικό αλλά και διδακτικό και δογματικό περιεχόμενο, επομένως η κατανόηση του, η πρόσληψη του απο τον πιστό ειναι απαραίτητη, όπως και το ερέθισμα απο τη θεα μιάς ιερής εικόνας

- μη ξεχνάμε επίσης, ότι πολλοί ξένοι, που γνωρίζουν την ορθοδοξία, αντιμετωπίζουν το πρόβλημα κατανόησης μιας γλώσσας που δεν έχουν μάθει (αρχαία)

- μη ξεχνάμε ότι πολλοί ηλικιωμένοι , απο συνηθεια και απο συνεχή παρακολούθηση ακολουθιων, έχουν άλλη δυνατότητα πρόσβασης - συχνα με τα ματια της ψυχής- στα κείμενα αυτα. Αυτιο όμως ειναι μια εξαίρεση.

Για το λόγο αυτό , και επειδή έχω κάνει την εμπειρία με τις κόρες μου που γεννηθηκαν στην αλλοδαπή, μιλούν άπταιστα τα ελληνικά (νέα και αρχαία), αισθάνονται πολύ καλύτερα, όταν έχουν το κείμενο μπροστα τους στην νέα και αρχαία ελληνική. Αυτό βοηθάει πολύ , τόσο στη κατανόηση των ύμνων όσο και στην παρακολούθηση των Ακολουθιων χωρίς να χάνει κανείς την μουσικότητα και μελωδία του ΄Υμνου. Πραγματικά, μετά απο λίγο, εννοώ μετά απο μερικά χρόνια, τα παιδιά μου συνηθισαν να κατανοούν πλέον το κείμενο στην αρχαίζουσα και δεν έχουν ανάγκη το "δεκανίκι" της παραπλευρης απόδοσης στην νεοελληνική.

Προσωπικά έχω μεταγλωττίσει πολλά λειτουργικά κείμενα στην νεοελληνική - και συνειδητά μιλώ για μεταγλώττιση - και τα μοιραζω καλοτυπωμενα στην εκκλησια με αφορμή κάποιο Εσπερινό, ΄Ορθρο ή Ακολουθία. Μάλιστα έχω μεταφράσει - με φόβο Θεού, είναι αλήθεια, διοτι πάντα υπάρχει ο κίνδυνος κακής απόδοσης που διαστραβλώνει το νόημα - λειτουργικα κείμενα στην γερμανική, για βοήθεια των γερμανορθόδοξων ενοριτών. Διαπίστωσα ότι αυτη η προσπάθεια έτυχε ευρείας αποδοχής.

Αυτη την τακτική ακολουθώ και στον σχολιασμο για τους Υμνους της Μ.Σαρακοστης, όπως είδατε και νομίζω ότι εξυπηρετεί.

Και μια μικρή πληροφορία: Ξέρετε ότι σε καιρό απρόσμενο, νομίζω πριν 20 χρόνια, ο νυν Αρχιεπίσκοπος είχε μεταφρασει την Θ.Λειτουργία στα Αρβανίτικα, προς οικοδομήν ορθοδόξων της Ι.Μ.Θηβων και Λεβαδείας, στους οποίους η αρβανίτικη διάλεκτος ήταν πιο οικεία; Και αυτό απέδωσε καρπούς.

[FiBeR]

Επειδή βλέπω να ανοίγουν διάφορα θέματα για την εκκλησία και πιθανές αλλαγές της, θα ήθελα να προσθέσω κάτι.

Θα μπορούσα να επεκταθώ αλλά θα προσπαθήσω να εστιάσω σε συγκεκριμένα σημεία.

Αν εγώ θέλω να ξενυχτάω το Σάββατο ή, και να μην ξενυχτάω, μία μέρα μου μένει για ξεκούραση, γιατί να μην ξυπνήσω όποτε θέλω και να πάω πρωί πρωί στην εκκλησία; Επειδή απο τα αρχαία μεταφράστηκε η λειτουργία στα νέα; Ή επειδή πέταξε τα ράσα ο ιερέας (και μόνο να ακουστεί στα ΜΜΕ, το γέλιο που θα πέσει) ; Ή επειδή βάλανε κι ένα αρμόνιο για μελωδία; Το πολύ πολύ να πάω από περιέργεια, κι αν δεν πάω από περιέργεια άντε να πάω άλλες 2-3 φορές, ένα μήνα; Ε μετά θα βαρεθώ. Αν δεν καταλάβω το λόγο για τον οποίο γίνεται γιατί να πάω;

Ήδη ο πρώην Αρχιεπίσκοπος έκανε μια προσπάθεια για να ακούγονται τα κείμενα και στα νέα ελληνικά και το ξεκίνησε πιλοτικά σε εκκλησίες του νομού Αττικής (νομίζω), ώστε αργότερα να επεκταθεί. Μετά την ανάγνωση του Ευαγγελίου και του Αποστόλου στο πρωτότυπο κείμενο, διαβαζόταν και το κείμενο στα νέα. Το πείραμα απέτυχε και η προσπάθεια σταμάτησε, γιατί αυτοί που πήγαιναν στην εκκλησία απλά συνέχιζαν να πηγαίνουν ενώ οι άλλοι όχι.

Επίσης, όταν έλεγε στη νεολαία: «Σας πάω», σε πόσους (εκτός εκκλησίας) δεν άρεσε; Οι ίδιοι που κατηγορούν την εκκλησία για αναχρονιστικές ιδέες.

Ο πατήρ Νεκτάριος, τον οποίο δε γνωρίζω προσωπικά, προφανώς από ζήλο και αγάπη ήθελε να φέρει τους νέους κοντα στο Θεό και την εκκλησία. Πήγαινε λοιπόν στα κλαμπ και στα μπαρ και τους μιλούσε για το Θεό, δημιούργησε το συγκρότημα των «Παπαροκάδων» που έκαναν και συναυλίες, ώστε να ακούγονται χριστιανικά τραγούδια με σύγχρονη μουσική. Πράγματι πολύς νέος κόσμος ήρθε κοντά στην εκκλησία, αλλά τι εικόνα δημιουργήθηκε στο ευρύ κοινό; Κάτι μοναχοί που πάνε στα κλαμπ και στα κέντρα διασκεδάσεως και ξενυχτάνε. Ασχέτως με την κατάληξη του γκρουπ, αυτή η προσέγγιση ήταν θετική ή αρνητική; Έγιναν υπερβολές; Αλλά που ξεκινάνε οι υπερβολές και που σταματάνε;

Και αφού λοιπόν «χρειάζεται» να γίνουν αλλαγές και η εκκλησία να είναι «προσαρμοσμένη» στα νέα δεδομένα, γιατί η Θ. Λειτουργία να μη γίνεται μεσημέρι αφού Κυριακή πρωί κοιμόμαστε; Γιατί να υπάρχουν νηστείες, αφού όλη μέρα τρέχουμε και δεν προλαβαίνουμε να φάμε κανονικά; Γιατί ... γιατί... γιατί... απλά καθημερινά πράγματα. Το μόνο που ξέρει κάποιος για την εκκλησία, είναι αυτό που δείχνουν τα ΜΜΕ. Δηλαδή μόνο σκάνδαλα. Οπότε γιατί να ασχοληθεί;

Αν η καρδιά σου νιώθει την ανάγκη να πάει στην εκκλησία θα πάει. Αν δε θέλει, δεν θα πάει. Ίσα ίσα, όταν κάποιος στρέφεται προς την ορθοδοξία, στρέφεται από ανάγκη της ψυχής. Γι’ αυτή τη λιτότητα, αυτό το διαφορετικό, αυτό το εξωπραγματικό, που τον κάνει να ξεφεύγει από την καθημερινότητα, αυτό το βαθύ και μυστηριώδες. Στην αρχή μπορεί να δυσκολευτεί, αλλά εμβαθύνοντας σταδιακά εξοικειώνεται.

[Gildor]

Αρχική Δημοσίευση από FiBeR Οι αγράμματες γιαγιούλες που ούτε το όνομά τους δεν ξέρουν να γράφουν πώς ξέρουν και καταλαβαίνουν τους ύμνους;

Δυστυχως, νομιζω οτι δεν ισχυει κατι τετοιο

Αρχική Δημοσίευση από FiBeR Και αφού λοιπόν «χρειάζεται» να γίνουν αλλαγές και η εκκλησία να είναι «προσαρμοσμένη» στα νέα δεδομένα, γιατί η Θ. Λειτουργία να μη γίνεται μεσημέρι αφού Κυριακή πρωί κοιμόμαστε;

Στη Συρο το καλοκαιρι, εμεις εχουμε λειτουργια Σαββατο απογευμα

[mystakid]

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ

''Εν αρχή ην ο Λόγος, και ο Λόγος ήν προς τον Θεόν, και ο Θεός ήν ο Λόγος' πάντα δι Αυτού εγένετο'' (Ιωαν. α' 1,3).

Η ανθρώπινη γλώσσα προορίζεται δια την έκφρασιν πραγματικοτήτων διαφόρων επιπέδων: του βιοτικού επιπέδου των φυσικών αναγκών. Του παραπλησίου αυτού, και όμως διακρινομένου απ' αυτού, των πρωτογόνων ψυχικών αισθημάτων και παθών. Του της γλώσσης της πολιτικής δημαγωγίας. Του της επιστημονικής γλώσσης, της φιλοσοφικής, της γλώσσης της ποιήσεως. Εν τέλει του της υψίστης πασών: της γλώσσης της Θείας Αποκαλύψεως, της προσευχής της θεολογίας και των άλλων σχέσεων μεταξύ Θεού και ανθρώπων: της Λειτουργικής.

Η αφηρημένη γνώσις περί του Είναι έχει μεταφυσικάς ρίζας. Εις τούτο αναφέρεται η επιστήμη, η φιλοσοφία, και πρωτίστως η Θεογνωσία. Οι λόγοι εκφράζοντες τα ως άνω υποδειχθέντα είδη γνώσεως, ως και τα Ονόματα του Θεού, προέρχονται εκ της νοεράς σφαίρας, της μεταφυσικής. Ταυτοχρόνως ίδιον αυτών είναι να διεγείρουν εν τω νοϊ και τη καρδία διαφόρους αντιδράσεις, και υπ' αυτήν την έννοιαν αποτελούν ''εξηρτημένα - αντανακλαστικά'' φέροντα χαρακτήρα άμεσον, αυτόματον.


Εκάστη γλώσσα έχει ως σκοπόν να οδηγήσει τον ακροατήν ή τον αναγνώστη εις εκείνον τον χώρον, εις τον οποίον αυτή ανήκει. Έχοντες υπόψην την ''εξηρτημένην-αντανακλαστικήν'' ενέργειαν των λόγων, οφείλομεν ιδιαιτέρως να δώσωμεν μεγάλην προσοχήν εις την λειτουργικήν γλώσσαν, ήτις σκοπόν έχει να γεννήσει εν τω νοϊ και την καρδίαν των προσευχομένων την αίσθησιν άλλου κόσμου, του υψίστου. Τούτο επιτυγχάνεται δια της παρουσίας ονομάτων και εννοιών ανηκόντων αποκλειστικώς εις το θείον επίπεδον, ως και δια της χρήσεως μικρού αριθμού ειδικών μορφών εκφράσεως.

Οι Έλληνες δια της φιλοσοφίας έφθασαν εις τα υψηλότερα δυνατά όρια αναπτύξεως του ανθρωπίνου πνεύματος και δια της γλώσσης παρουσίασαν την τελειοτέρα δυνατήν μορφήν εκφράσεως του ανθρωπίνου λόγου. Την μορφήν ταύτην της εκφράσεως προσέλαβε και εχρησιμοποίησε κατά Πρόνοιαν Θεού εις την λατρείαν επί δύο χιλιετίας η Εκκλησία του Χριστού.

Η Λειτουργία, ως το κορυφαίον μέσον αναφοράς του ανθρώπου προς τον Θεόν, είναι φυσικόν να έχει ως εκφραστικόν όργανον την κατά το δυνατόν τελειοτέραν γλώσσαν.

Η χρήσις του τελειοτέρου υπάρχοντος γλωσσικού οργάνου εις τας λατρευτικάς συνάξεις βοηθεί τους πιστούς να διατηρούν την αίσθησιν του Τελείου και συμβάλλει εις την πληρεστέραν δυνατήν κοινωνίαν μετ' Αυτού.

Η επί τοσούτον χρόνον χρησιμοποιηθείσα και καθαγιασθείσα γλώσσα της Θείας Λειτουργίας, ήτις δύναται να χαρακτηρισθεί και ως κατηγόρημα της Ορθοδόξου λατρείας, είναι αδύνατον να αντικατασταθεί άνευ ουσιώδους βλάβης* αυτής ταύτης της λατρείας.

Δια τους λόγους τούτους είμεθα κατηγορηματικώς πεπεισμένοι ότι είναι αναγκαία η χρήσις της παραδεδομένης Λειτουργικής γλώσσης εν ταις εκκλησιαστικαίς ακολουθίαις. Ουδόλως υπάρχει ανάγκη αντκαταστάσεως αυτής υπό της γλώσσης της καθ' ημέραν ζωής πράγμα όπερ αναποφεύκτως θα καταβιβάση το πνευματικόν επίπεδον και θα προξενήσει ούτως ανυπολόγιστον ζημίαν. Είναι άτοπη η ισχυρισμοί περί του δήθεν ακατανοήτου δια πολλούς συγχρόνους ανθρώπους της παλαιάς εκκλησιαστικής γλώσσης, μάλιστα δε δι ανθρώπους εγγραμμάτους και πεπαιδευμένους εισέτι. Δι αυτούς η εκμάθησις εντελώς μικρού αριθμού λέξεων, αίτινες δεν είναι εν χρήσει εις την καθ ημέραν ζωήν, είναι υπόθεσις ολίγων ωρών. Πάντες ανεξαιρέτως καταβάλλουν τεραστίας προσπαθείας δια την αφομοίωσιν πολυπλόκων ορολογιών διαφόρων τομέων της επιστημονικής ή της τεχνικής γνώσεως, της πολιτικής, της νομικής και των κοινωνικών επιστημών. Γλώσσης φιλοσοφικής ή ποιητικής και τα παρόμοια. Διατί λοιπόν αναγκάζομεν την Εκκλησίαν να απωλέσει γλώσσαν απαραίτητον δια την έκφρασιν υψίστων μορφών της θεολογίας και των πνευματικών βιωμάτων;

Πάντες, όσοι ειλικρινώς επιθυμούν να γίνουν κοινωνοί της αιωνοβίου παραδόσεως του Πνεύματος, ευκόλως θα ανευρούν την δυνατότητα να εξοικειωθούν μετά του ατιμήτου θησαυρού της ιεράς λειτουργικής γλώσσης, ήτις κατά τρόπον υπέροχον προσιδιάζει εις τα μεγάλα μυστήρια της λατρείας. Ολίγαι ιδιαιτερότητες της γλώσσης αυτής μειώνουν τον κόπον της προς καιρόν αποταγής εκ των εμπαθών συνηθειών: ''Πάσαν νυν βιοτική αποθώμεθα μέριμναν''.

Εάν κατά την τέλεσιν της Θείας Λειτουργίας εχρησιμοποιούμεν γλώσσαν της καθ' ημέραν ημών ζωής, τότε θα εγέννα αυτή εν τη ψυχή και το νοϊ των παρευρισκομένων αντιδράσεις κατωτέρου επιπέδου, επιπέδου της φυσικής ημών υπάρξεως**. Ο ανθρώπινος λόγος είναι εικών του Προαιωνίου Λόγου του Πατρός. ''Τω λόγω Κυρίου οι ουρανοί εστερεώθησαν' Αυτός είπε και εγεννήθησαν, Αυτός ενετείλατο και εκτίσθησαν'' (Ψαλμ. λβ' 6,9). Και ο ημέτερος λόγος κατέχει δημιουργικήν δύναμιν. ''Ο λόγος του Θεού ημών μένει εις τον αιώνα'' (Ησ. μ'8). Και ο λόγος ημών φθάνει την αιωνιότητα, εάν ελέχθη εν ταις οδοίς του θελήματος Αυτού. Δια της επικλήσεως των Ονομάτων του Θεού τελούνται τα Μυστήρια της Εκκλησίας, συμπεριλαμβανομένης και της μεταβολής του άρτου και του οίνου εις Σώμα και Αίμα Κυρίου.

Οι λόγοι της Λειτουργίας, και εν γένει των προσευχών, δεν είναι μόνο ανθρώπινοι, αλλά και άνωθεν, δεδομένοι. Η εκκλησιαστική γλώσσα αναφέρεται εις την σφαίραν του Θείου Είναι. Οφείλει αυτή να εκφράζει την Αποκάλυψιν του Πνεύματος και τας εξ αυτής γεννωμένας νοεράς θεωρίας. Δια της ''ακοής ρήματος Θεού'' (Ρωμ. ι'17) εμπνέεται ο άνθρωπος εις πίστιν, ήτις ''ενίκησεν τον κόσμον'' (Α' Ιωάν. ε'4, πρβλ. Α' Θεσσ. β'13).



(*διαφωτιστική ίσως ενταύθα δύναται να θεωρηθεί και η πείρα εκ της αλλαγής της λειτουργικής γλώσσης εν τη αγγλικανική εκκλησία. Ούτως, η εισαγωγή απλουστέρας λειτουργικής γλώσσης εις την λατρείαν της εν λόγω εκκλησίας ήμβλυνε την λατρευτικήν διάθεσιν των πιστών και εζημίωσε τας λατρευτικάς συνάξεις.)

(**επί του προκειμένου σημειούμεν ότι οι Σλαύοι, οίτινες κατά Πρόνοιαν Θεού παρέλαβον και χρησιμοποιούν επί αιώνας ευλογημένην γλώσσαν δια την λατρείαν, την Αγίαν Γραφήν και τας προσευχάς, ουδέποτε μετεχειρίσθησαν αυτήν δια τας κατωτέρας βιοτικάς ανάγκας, ουδέ εισέτι δια την εκκλησιαστικήν φιλολογίαν.)



Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί
(Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου (Σαχάρωφ)
σελ.373