"Πως έσωσα ένα 747 απο σίγουρη συντριβή"

[Elrik]

"Πως έσωσα ένα 747 απο σίγουρη συντριβή"

Γιατί το να πετάς δεν είναι μόνο υπόθεση ελέγχου μερικών υπολογιστών και συστημάτων

Boeing 747-400 της Northwest Airlines

Ο πρώην κυβερνήτης της Northwest Airlines John Hansen πετούσε τα 747 της εταιρίας μεταξύ Ντιτροιτ και Τόκυο για χρόνια. Το 2002, το αεροσκάφος που πετούσε λίγο έλειψε να σκοτώσει αυτόν και τους 400 επιβάτες του. Η παρακάτω περιγραφή δεν έχει δημοσιευτεί ποτέ στο παρελθόν και εξιστορεί πως ο κυβερνήτης του 747 έσωσε το αεροσκάφος και τους επιβάτες του απο σίγουρο θάνατο

Ο Ηansen διηγήθηκε την ιστορία το 2006 κατα τη διάρκεια ανάκρισης, και η ιστορία έχει μεταφερθεί απο τα πρακτικά της σχετικής δίκης. Μετά λοιπόν την απογείωση απο το Ντιτροιτ τον Οκτώβριο του 2002 και φτάνοντας στα μέσα της διαδρομής μεταξύ της θαλασσας του Berring, ο Hansen και ο συγκυβερνήτης του αποσύρθηκαν στο χώρο ανάπαυσης του πληρώματος, ενώ το εφεδρικό πλήρωμα ανέλαβε το καθήκον διακυβέρνησης του αεροσκάφους για το υπολοιπο ταξίδι.

Μόλις είχα καθίσει στη θέση μου με το βιβλιο μου στα χέρια και ένιωσα το αεροπλάνο να κάνει μια πολύ περίεργη μανούβρα. Μπορούσαμε να νιώσουμε οτι η κίνηση του αεροπλάνου ήταν σημαντική αλλά και αφύσικη. Σηκώθηκα απο το κάθισμα μου και ξεκίνησα να βάζω πάλι τη στολή μου. Ο Dave Smith (συγκυβερνήτης) έκανε το ίδιο. Και ξαφνικά ακούσαμε το σήμα εκτάκτου ανάγκης απο το θάλαμο διακυβερνήσεως τους αεροσκάφους. Είναι ένα κουδούνισμα που ελέγχεται απο το πιλοτήριο και όταν ηχεί, σημαίνει οτι σε χρειάζονται αμέσως.

H προγραμματισμένη πτήση του αεροπλάνου: Ντιτροιτ (ΗΠΑ) - Ναριτα (Ιαπωνία)

Ο Dave και εγώ, πήγαμε στο πιλοτήριο και είδαμε τον άλλο κυβερνήτη, τον Frank, μαζί με τον δεύτερο κυβερνήτη τον Capt.Gibe να παλεύουν με τα χειριστήρια του αεροπλάνου. Είχανε τα χειριστήρια στριμένα περίπου στη μέση της διαδρομής τους πράγμα που είναι πολύ περίεργο για ευθεία οριζοντία πτήση - δεν βλέπεις ποτέ κάτι τέτοιο υπο κανονικές συνθήκες. Μπορούσες επίσης να δείς οτι τα πόδια τους πάλευαν με τα ποδοστήρια (rudder pedals)

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι το rudder (πηδάλιο) του 747 είναι στην πραγματικότητα είναι δύο rudder - το άνω πηδάλιο (upper rudder) και κάτω πηδάλιο (lower rudder). Και τα δύο είναι σχεδιασμένα με δύο υδραυλικά συστήματα τα οποία φροντίζουν για τη ομαλή λειτουργία τους. Ως συνήθως, και τα δυο rudder κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση σαν μια ομοιόμορφη επιβάνεια. Ένας παρατηρητής σε απόσταση δηλαδή, δεν θα μπορούσε να ξεχωρίσει οτι στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο επιφάνειες. (φωτογραφία)

Λεπτομέρεια του κάθετου σταθερού του 747-400 με τα δύο rudders

Ο Capt.Gibe λοιπόν κρατούσε το δεξί του πόδι πατημένο στο δεξί ποδοστήριο (rudder pedal) που υπο κανονικές συνθήκες θα κινούσε και τα δύο rudders (ανω και κάτω) προς τα δεξιά. Η οθόνη του υπολογιστή όμως μπροστά απο τους πιλότους, έδειχνε ότι η πραγματική θέση του κάτω rudder ήταν αριστερά! Ως συνήθως η διαφορά που μπορείς να έχεις μεταξύ των δύο rudder είναι 6 μοίρες - στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως η διαφορά μεταξύ άνω και κάτω rudder ήταν 18 μοίρες. (Με άλλα λόγια - το πανω πηδάλιο ήταν στριμένο δεξιά ενώ το κάτω αριστερά).Πετούσαμε στα 35,000 πόδια.

Μας εξηγούσε την κατάσταση ενώ πάλευε για έλεγχο του αεροσκάφους. Μας είπε οτι ο αυτόματος πιλότος λειτουργούσε ακόμα και ξαφνικά το αεροπλάνο άρχισε να μπαίνει σε μια ανεξέλεκτη στροφή προς τα αριστερά. Τα φτερά του αεροσκάφους είχαν φτάσει σχεδον κάθετα όταν καταλάβαμε οτι ο αυτόματος πιλότος δεν μπορούσε να ελέγξει τη κατάσταση οπότε τον απενεργοποιήσαμε.

Και οι τέσσερεις μας πήραμε το εγχειρίδιο (manual) που περιγράφει τις διαδικασίες εκτάκτου ανάγκης και ανακαλύψαμε οτι το συγκεκριμένο περιστατικό δεν υπήρχε στο manual.

Σε αυτό το σημείο ειδόποιήσαμε το πύργο οτι είχαμε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και οτι επιστρέφαμε για έκτακτη προσγείωση στο αεροδρόμιο της πόλης Anchorage στην Αλάσκα. Είχαμε ήδη κάνει μια αριστερή στροφή μιας και αυτή ήταν η μόνη κατεύθυνση που έστριβε το αεροπλάνο. Καθόμουν πίσω απο τον Frank και σκεφτόμουν οτι το τελικό αποτέλεσμα αυτής της πτήσης ήταν σίγουρα αμφίβολο.

Το πιλοτήριο του 747-400

Και τι δεν θα έδινα για ένα καθρέφτη για να δω το πίσω μέρος του αεροσκάφους. Τα διαγνωστικά συστήματα του αεροπλάνου είναι ως συνήθως πολύ καλά αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν μας προσφέρανε τίποτα. Και οι ενδείξεις των πτητικών επιφανειών μας δείχνανε μόνο ότι το rudder είχανε πρόβλημα... και εμείς απλά προσπαθούσαμε να καταλάβουμε τι πραγματικά γίνεται.

Σκεφτόμουν οτι είμαι παρόλο που είμαι παλιός κυβερνήτης, η ιδέα οτι θα πάμε στο Anchorage (αν είμαστε φυσικά τυχεροί να φτάσουμε στο Anchorage) με ανυσηχούσε. Σαν παλιότερος κυβερνήτης εχοντας την ευθύνη, ήθελα αν κάποιος "γρατζούνιζε" το αεροπλάνο μου αυτός να ήμουν εγώ.

Είπα στο Frank οτι έκανε εξαιρετική δουλειά με τη αρχική επαναφορά του αεροπλάνου σε ευθεία οριζοντία πτήση, αλλά θα εξασκούσα το δικαίωμα μου να επιστρέψω στη θέση του πιλότου. Ο Frank μου είπε οτι δεν είχε κανένα πρόβλημα με το "αίτημα" μου.

Ο Mike Fragan, ο συγκυβερνήτης, έλεγχε το αεροπλάνο. Όταν τελικά κάθισα στο αριστερό κάθισμα του κυβερνήτη μου λέει - "είσαι έτοιμος;" Άφησε σταδιακά τα χειριστήρια καθώς αναλάμβανα το έλεγχο του αεροπλάνου. Είχα τρομάξει με το τρόπο που συμπεριφερόταν το αεροπλάνο. Πετούσε πολύ χάλια αλλά το σημαντικό ήταν οτι εξακολουθούσε και πετούσε. Δεν θέλαμε να αγγίξουμε πολλά πράγματα μιας και ήταν κατάσταση πολύ λεπτής ισορροπίας.

Έπρεπε να ασκήσεις πολύ δύναμη για να κρατήσεις το άνω rudder όσο πιο δεξιά γινόταν. Ακόμα και έτσι το μόνο που μπορούσαμε να καταφέρουμε ήταν το αεροσκάφος να πηγαίνει ευθεία. Πίεζες το δεξί ποδοστήριο όσο πιο δυνατά μπορούσες για περίπου 10 λεπτά και μετά θα άλλαζες με το συγκυβερνήτη. Είμασταν δυτικά του Anchorage και είχαμε ακόμα μια ώρα και σαράντα λεπτά πτήσης - περίπου 500 μίλια.

Η επικοινωνία μεταξύ των τεσσάρων μας ήταν πολύ καλή. Ήταν σαν την παλιά καλή φράση -"η αγάπη θα βρεί το τρόπο". Όταν ξέρεις οτι πρέπει να επικοινωνήσεις κάτι, είναι εντυπωσιακό πόσο ευκολα οι ιδέες ανταλλάσσονται - κάτι που το ενθάρρυνα μεταξύ μας. Τους είπα οτι αν κανείς έχει καμιά ιδέα για το πως θα προσγειώσουμε το αεροπλάνο θα έπρεπε να την πει. Ήταν εμφανές οτι η προσγείωση θα ήταν θέμα ομαδικής δουλειάς και καλού ελέγχου.

Τα βουνά γύρω απο το Anchorage της Αλάσκα

Είχαμε λίγη ώρα να ασχοληθούμε με μερικές σημαντικές δουλειές. Έπρεπε να επικοινωνήσουμε με τις αεροσυνοδούς, τους επιβάτες στη καμπίνα, την εταιρία και τον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας.

Μιλήσαμε με τον επικεφαλή των αεροσυνοδών και του είπαμε ακριβώς ποιο ήταν το πρόβλημα - οτι δεν μπορούσαμε να ελέγξουμε το αεροσκάφος και οτι κάναμε ότι καλύτερο μπορούσαμε για να επιστρέψουμε στο Anchorage.

Συζητήσαμε μαζί του πόσες πληροφορίες θα δίναμε στους επιβάτες και αποφασίσαμε οτι δεν ήταν ώρα για ανακοινώσεις τύπου -"θα έχουμε μια μικρο-καθυστέρηση μεχρι να φτάσουμε στο Τόκυο". Αποφασίσαμε λοιπόν να τους πούμε ακριβώς το πρόβλημα που είχαμε - οτι είχαμε πρόβλημα με τα χειριστήρια του αεροπλάνου, και προσέξτε τις οδηγίες που θα σας δώσουν οι αεροσυνοδοί μιας και εξαρτάται η ζωή σας απο αυτές. Δεν το είπαμε έτσι ακριβώς αλλα απλά θέλαμε όλοι να δώσουν βάση στις οδηγίες του πληρώματος.

Μιλήσαμε και με τα κεντρικά της εταιρίας χρησιμοποιώντας έναν πρωτόγoνο ασύρματο HF - λές και έβλεπες τον Clark Gable σε ταινία του 40. Ήταν ένας πολύ παλιός ασύρματος αλλά ήταν το μόνο πράγμα που λειτουργούσε πάνω απο τη θάλασσα του Bering.

Μια απο τις κύριες ερωτήσεις μας ήταν αν κανείς ήξερε ποιο ήταν το πρόβλημα με το rudder. H άλλη έρωτηση ήταν, πως να προσγειώσουμε το αεροπλάνο μιας και το manual του αεροσκάφους δεν έγραφε τίποτα.

Οι απαντήσεις που μας δώσανε ήταν.... όχι, κανείς δεν μπορεί να καταλάβει ποιο είναι το πρόβλημα, δεν υπάρχει τίποτα σχετικό σε κανένα manual. H μόνη συμβουλή που μας έδωσε ο διευθυντής εκπαίδευσης ήταν να πετάξουμε με υψηλότερη ταχύτητα κατα τη διάρκεια της τελικής προσέγγισης.

Αεροφωτογραφία του αεροδρομίου Anchorage στην Αλάσκα

Το αεροδρόμιο του Achnorage είναι περίεργο καθώς κάθε διάδρομος έχει κάποιο μειονέκτημα για μια κατάσταση σαν τη δική μας. Είτε έχεις να κάνεις με μία πολύπλοκη διαδικασία προσέγγισης, ή όπως ο διάδρομος 32, έχει ένα λόφο στο τέλος του οπότε αν δεν προλάβεις να σταματήσεις μέσα στο διάδρομο, τελείωσαν όλα.

Οι δύο παράλληλοι διάδρομοι, 6 Left και 6 Right ήταν οι καλύτερες επιλογές. Τελικά επιλέξαμε τον 6 Right. Το μόνο μειονέκτημα ήταν ότι άν χρειαζόταν να εγκαταλείψεις τη διαδικασία της προσγείωσης και να ξαναπογειωθείς είχε μόνο 7 με 8 μίλια μεχρι τα κοντικά βουνά στο τέλος του διαδρόμου.

Οπότε η μόνη λύση ήταν να πετύχουμε τη προσγείωση τη πρώτη φορά και να μην ξαναπογειωθούμε.

Το αεροπλάνο είναι σχεδιασμένο να πετάει με 500 ή 600 μίλια την ώρα και είναι να προσγειώνεται με περίπου 150-160 μίλια. Δεν ξέραμε ποιό ήταν ακριβως το πρόβλημα του αεροπλάνου και φοβόμασταν οτι μολίς βγαίναμε απο τη κατάσταση λεπτής ισορροπίας που είμασταν τώρα μπορεί να χάναμε τον έλεγχο του αεροσκάφους.

Το σχέδιο μας ήταν να πετάξουμε πάνω απο τα βουνά στην Αλάσκα και στη συνέχεια να κατεβούμε στο 14,000 πόδια που είναι ένα καλό ενδιάμεσο ύψος. Είναι αρκετά χαμηλά που σημαίνει οτι ο αέρας είναι αρκετά κρύος και πυκνός και συνάμα θα είμασταν αρκετά ψηλά σε περίπτωση που χάναμε έλεγχο του αεροπλάνου (οπότε θα είχαμε χρόνο επανάκτησης του ελέγχου).

Το άλλο πράγμα που συζητήσαμε ήταν οτι το rudder του 747-400 στέλνει ηλεκτρονικά σήματα στο ρινιαίο σκέλος του συστήματος προσγείωσης. Είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε όταν είσαι στο έδαφος να μπορείς να ελέγξεις την μπροστινή ρόδα με τα ποδοστήρια στο πιλοτήριο. Όταν τροχοδρομείς για παράδειγμα και πάρεις τα χέρια σου απο το τιμόνι που ελέγχει το ριναίο σκέλος και μπορείς να συνεχίσεις τη τροχοδρόμηση χρησιμοποιώντας τα ποδοστήρια.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως φοβόμασταν οτι αυτά τα ηλεκτρονικά σήματα θα έστρεφαν το ρινιαίο σκέλος προς τη πλευρά που πατούσαμε τα ποδοστήρια για να κρατήσουμε το αεροπλάνο σε ευθεία γραμμή και υπο έλεγχο. Το αεροπλάνο θα προσγειωνόταν με τη μπροστινή ρόδα στριμένη προς τα δεξιά και το όλο εγχείρημα θα τελειωνε άδοξα μόλις αυτή ακουμπούσε στο έδαφος.

Ξέραμε οτι το τιμόνι που ελέγχει τη μπροστινή ρόδα παρακάμπτει τα σήματα που αυτή δέχεται απο τα ποδοστήρια. Έτσι αν το αεροσκάφος άρχιζε να στρίβει εκτός του διαδρόμου μόλις άγγιζε η μπροστινή ρόδα, εγώ θα έπιανα το τιμόνι που την ελέγχει αφήνοντας τα κύρια χειριστήρια ενώ ο συνκυβερνήτης θα έπιανε αυτός τα κύρια χειριστήρια.

Ένα 747-400 της Northwest κατα τη διάρκεια της προσγείωσης

Σταθεροποίησα το αεροπλάνο όσο καλύτερα γινόταν και αρχίσαμε την κάθοδο. Περάσαμε πάνω απο το φράχτη του αεροδρομίου με ταχύτητα περίπου 200 μίλιων την ώρα. Μόλις προσπάθησα να προσγειώσω το αεροπλάνο στο διάδρομο και κατέβασα τη μύτη του στο διάδρομο προσπάθησε να στρίψει εκτός του διαδρόμου.

Αφήνω λοιπόν τα χειριστήρια και λέω στον Mike - δικό σου. Έπιασα το τιμόνι χειρισμού του ρινιαίου σκέλους και στη συνέχεια χρησιμοποίησα τα φρένα και τους αναστροφείς ισχύος για να σταματήσω το αεροσκάφος. Tο αεροπλάνο προσπαθούσε να βγεί εκτός του διαδρόμου καθόλη τη διάρκεια της προσγείωσης και καθώς προσπαθούσαμε να το επιβραδύνουμε.

Οταν τελικά επιβραδύναμε το αεροπλάνο σε ταχύτητα τροχοδρόμησης όλοι μας πήραμε μια βαθιά ανάσα.

Ο πύργος είπε οτι πρέπει να ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα πτήση και όταν τελικά φτάσουμε στο χώρο στάθμευσης πρεπει να δούμε το Rudder στην ουρά του αεροσκάφους.

Όταν τελικά παρκάραμε το αεροπλάνο, είδα τον Sterling Benson - τον επικεφαλή πιλότο του Anchorage. Μου είπε οτι ήταν ένα εντυπωσιακό θέαμα καθώς τροχοδρομούσαμε μιας και τα φρένα είχανε γίνει κόκκινα απο τo φρενάρισμα.

Του είπα οτι ήθελα να δώ το rudder και μου είπε κανένα πρόβλημα. Είναι πολύ δύσκολο να φανταστείς πόσο μεγάλο το κάτω rudder είναι . Αλλά αν αναλογιστείς οτι η πτέρυγα είναι μερικά εκατοντάδες πόδια, τότε μπορείς να φανταστείς πόσο μεγάλο είναι - και είναι εντυπωσιακό.

Όταν προσγειωθήκαμε το κάτω rudder ήταν στραμένο κατα 31.5 μοίρες προς τα αριστερά ενώ κάτω απο το αεροπλάνο έσταζε υδραυλικό υγρό. Όταν τελικά ανεβήκαμε πάλι στο αεροπλάνο περίπου 20 επιβάτες αποβιβαζόντουσαν. Μια κυρία με ρώτησε αν ήμουν ο πιλότος που προσγείωσε το αεροπλάνο και όταν της είπα ναι - με αγκαλιασέ και με φίλησε.

Σαν πιλότοι, θέλουμε να πιστεύουμε οτι η ευθύνη μας είναι μια γενική έννοια. Ξερουμε οτι υπάρχουν επιβάτες που πετάνε μαζί μας και νομίζουν οτι -ναι- είμαστε υπευθυνοι αλλά κατα βάθος πιστεύουν οτι αυτή είναι απλά η δουλειά μας. Ξέρουμε οτι η ευθύνη είναι εκεί αλλά δεν έχει ποτέ πρόσωπο. Αλλά αυτή την ημέρα είχε. Και ήταν αυτοί οι 400 άνθρωποι σε αυτό το αεροπλάνο που ήταν σαν τη συγκεκριμένη κυρία.


Το περιστατικό οδήγησε σε μια σειρά επισκευών στα 747 για αποφυγή παρόμοιων περιστατικών.

Πηγή

[varthol]

Οσο πιο πολυπλοκο εχει γινη κατι μεσα απο την εξεληξη του ...τοσο πιο πολυ περικλειη κινδυνους να παψη να λειτουργη χωρις κανεις να μπορει να εξηγηση γιατι συνεβη....αρκει να μην ειμαστε εκει...Εμεις!!