Ο ήλιος και το στέμμα του

[Chressida]

Ο καθηγητής Μιχάλης Μαθιουδάκης, του Κέντρου Έρευνας Αστροφυσικής της Φυσικομαθηματικής Σχολής του πανεπιστημίου Queen's στο Μπέλφαστ της Β.Ιρλανδίας, σε συνεργασία με άλλους ερευνητές από το βρετανικό πανεπιστήμιο του Σέφιλντ και το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, ανακάλυψε, για πρώτη φορά, γιγάντια στροβιλιζόμενα μαγνητικά κύματα στην κατώτερη ατμόσφαιρα του Ήλιου, ρίχνοντας έτσι φως στο μυστήριο του ηλιακού στέμματος (το οποίο εκτείνεται περίπου 1 εκατ. χλμ. γύρω από την επιφάνειά του) και γιατί αυτό έχει ασύλληπτα υψηλότερη θερμοκρασία από αυτήν.

Η μελέτη παρουσιάζει, με μεγαλύτερη λεπτομέρεια από ποτέ, νέες ηλιακές παρατηρήσεις, που έγιναν από το Σουηδικό Ηλιακό Τηλεσκόπιο των Καναρίων Νήσων (το μεγαλύτερο ηλιακό τηλεσκόπιο στην Ευρώπη που παράγει τις πιο καθαρές εικόνες του ήλιου), αποκαλύπτοντας τεράστιες ποσότητες ενέργειας, που ωθούνται προς το ηλιακό στέμμα με τη μορφή περίεργων σπειροειδών μαγνητικών κυμάτων (των λεγόμενων "κυμάτων Άλφβεν), τα οποία δεν είχαν ποτέ πριν ανιχνευθεί στον ήλιο.

Η ροή της ενέργειας μέσω της ηλιακής ατμόσφαιρας και η υπερθέρμανση των εξωτερικών περιοχών του Ήλιου δεν έχουν ακόμα κατανοηθεί πλήρως από τους επιστήμονες. Η τρομακτική άνοδος της θερμοκρασίας, από τους περίπου 6.000 βαθμούς στην ορατή επιφάνεια του ήλιου (φωτόσφαιρα), σε πάνω από 1 εκατ. βαθμούς στο ηλιακό στέμμα που βρίσκεται πάνω από την επιφάνεια, αποτελεί αντικείμενο αστροφυσικής έρευνας εδώ και μισό τουλάχιστον αιώνα. Η νέα έρευνα φωτίζει πλέον τη διαδικασία πίσω από αυτό το μυστηριώδες φαινόμενο.

Η μελέτη εντόπισε φαινόμενα μαγνητικών ταλαντώσεων που συνδέονται με μια μεγάλη φωτεινή περιοχή έκτασης 430.000 τετραγωνικών χλμ. (διπλάσια σε μέγεθος από τη Βρετανία), η οποία αποτελεί ένα μαγνητικό πεδίο κοντά στο κέντρο του ηλιακού δίσκο. Αυτές οι ταλαντώσεις, με περιοδικότητα 126 έως 700 δευτερολέπτων και εύρος 2,6 χλμ., ανά δευτερόλεπτο, αποτελούν την "υπογραφή" των σπειροειδών "κυμάτων Άλφβεν". Σύμφωνα με την έρευνα, η ενεργειακή ροή που πηγάζει από αυτά τα κύματα (αόρατα στο ανθρώπινο μάτι), τα οποία εξαπλώνονται προς τα πάνω με ταχύτητα 20 χλμ το δευτερόλεπτο, είναι αρκετή για να υπερθερμάνει το ηλιακό στέμμα.

Όπως δήλωσε ο καθηγητής Μαθιουδάκης, "η κατανόηση της ηλιακής δραστηριότητας και της επιρροής της στο κλίμα της Γης έχει ζωτική σημασία για την ανθρωπότητα. Ο Ήλιος δεν είναι τόσο ήσυχος, όσο πολλοί άνθρωποι νομίζουν. Το ηλιακό στέμμα, ορατό από τη Γη μόνο στη διάρκεια μιας ολικής ηλιακής έκλειψης, είναι ένα πολύ δυναμικό περιβάλλον, που μπορεί ξαφνικά να εκραγεί απελευθερώνοντας περισσότερη ενέργεια από 10 δισεκατομμύρια ατομικές βόμβες. Η μελέτη μας αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προόδου, προκειμένου να κατανοήσουμε πώς το στέμμα, με θερμοκρασία εκατομμυρίων βαθμών, κατορθώνει αυτό το επίτευγμα".

Η ύπαρξη καθαρά μαγνητικών κυμάτων σε ένα άκρως μαγνητισμένο περιβάλλον, για πρώτη φορά, προτάθηκε από τον Χάνες Άλφβεν το 1942, ο οποίος έλαβε και το βραβείο Νόμπελ για αυτή την ανακάλυψη.

Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία :
http://www.sciencemag.org/cgi/conten.../323/5921/1582