Ελληνες: πιστοί αλλά «χαλαροί»

[Xenios]

Στις περισσότερες έρευνες που διεξάγονται τις τελευταίες δεκαετίες οκτώ στους δέκα Ελληνες δηλώνουν ότι πιστεύουν στον Θεό ενώ σε συντριπτική πλειονότητα θεωρούν την ορθόδοξη πίστη στοιχείο της προσωπικής τους ταυτότητας. Και όμως, ενώ όλοι σχεδόν το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου θα συρρεύσουν με τις λαμπάδες τους στις εκκλησίες, ακριβώς μετά τα μεσάνυχτα και προτού καλά-καλά ψαλεί το τρίτο «Χριστός Ανέστη» θα φύγουν βιαστικά για να προλάβουν τη μαγειρίτσα τους.

Παράδοξο; Ισως όχι ακριβώς, θα σας απαντήσουν οι ειδικοί, σίγουρα όμως απεικονίζει μια σύνθετη, θα μπορούσε να πει κανείς, «ιδιοσυγκρασιακή» σχέση, αν όχι με το θείο, τουλάχιστον με τον «τύπο» της λατρείας. Ετσι κι αλλιώς οι κοινωνιολογικές έρευνες, όπως υπογραμμίζει ο Χρήστος Τσιρώνης, λέκτορας της Κοινωνικής Θεωρίας του Σύγχρονου Πολιτισμού στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, δεν μπορούν να δώσουν πολύ «εσωτερικές» απαντήσεις.

«Στις κοινωνικές επιστήμες, ή τουλάχιστον στην έρευνα της θρησκείας, εμείς μπορούμε να προσεγγίσουμε μόνο το μετρήσιμο. Μετράμε δηλαδή ό,τι μετριέται» λέει ο επιστήμονας μιλώντας στο «Βήμα». «Αρα μετράμε μόνο κοινωνικές εκδηλώσεις, κοινωνικές εκφάνσεις. Η ουσία της πίστης, ο πυρήνας της, αν θέλετε, είναι έξω από το πεδίο των κοινωνικών επιστημών. Δεν μπορώ να μετρήσω δηλαδή την πίστη ενός ανθρώπου. Μπορώ να καταγράψω πώς εκφράζει την πίστη του αυτός ο άνθρωπος».

Πρωταθλητές στη δήλωση πίστης

Στη μετρήσιμη αυτή έκφανση και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο οι Ελληνες εμφανίζουν σταθερά δείκτη θρησκευτικότητας υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το ποσοστό των πολιτών της ΕΕ που δηλώνουν ότι πιστεύουν στον Θεό είναι 52% ενώ στην Ελλάδα ανέρχεται στο 81%. Επίσης οι Ελληνες δηλώνουν ότι προσεύχονται σε υψηλότερο ποσοστό από τους άλλους Ευρωπαίους ενώ 56% δηλώνουν ότι σκέφτονται συχνά για το νόημα και τον σκοπό της ζωής σε σχέση με 35% στην υπόλοιπη ΕΕ.

Σε εθνικό επίπεδο τα ποσοστά θρησκευτικότητας εμφανίζονται σε κάποιες έρευνες υψηλότερα στις μεγαλύτερες ηλικίες και στις γυναίκες, όπως επίσης στον πληθυσμό με κατώτερο μορφωτικό επίπεδο και στις αγροτικές περιοχές. Οπως όμως επισημαίνει ο κ. Τσιρώνης, η παρατήρηση αυτή χρήζει περαιτέρω διερεύνησης εφόσον ενδέχεται να υπεισέρχονται άλλοι παράγοντες – π.χ. σε κάποιον με υψηλό μορφωτικό επίπεδο η θρησκευτικότητα ενδέχεται να είναι λιγότερο επιφανειακή ενώ στις αγροτικές περιοχές ο εκκλησιασμός μπορεί να αποτελεί κατά κάποιον τρόπο και κοινωνική επιταγή.

Στην αντιπαραβολή της θρησκευτικότητας των Ελλήνων με αυτή των άλλων πολιτών της ΕΕ εμφανίζονται ωστόσο και μερικά παράδοξα. Για παράδειγμα, αν και στη δήλωση πίστης στον Θεό οι Ελληνες υπερέχουν κατά πολύ του ευρωπαϊκού μέσου όρου, τα ποσοστά του εβδομαδιαίου εκκλησιασμού στη χώρα μας είναι χαμηλότερα από αυτά άλλων χωρών. Εδώ εμπλέκονται πολιτισμικοί παράγοντες και ιδιαιτερότητες της κάθε θρησκευτικής παράδοσης. Στην καθολική παράδοση, για παράδειγμα, ο εκκλησιασμός έχει πολύ πιο «υποχρεωτικό» χαρακτήρα ενώ στην ορθόδοξη, πέραν του εβδομαδιαίου εκκλησιασμού υπάρχουν και άλλες τελετές, όπως οι Χαιρετισμοί ή οι λειτουργίες σε μοναστήρια, ενώ η πίστη εκδηλώνεται και με πιο «προσωπικούς» τρόπους, όπως η νηστεία, τα τάματα, η προσευχή ή το να ανάψει κανείς ένα κερί.

Πηγή και πλήρες άρθρο στο : Βήμα

Σχόλιο : Θα συμφωνήσω με το άρθρο. Δεν έχουμε την τυπολατρία των καθολικών, ούτε την τυπικότητα άλλων.
Οι περισσότεροι πιστοί, θεωρούμε ότι ο Χριστός είναι δίπλα μας, δεν εξαναγκαζόμαστε στους τύπους. Η ορθοδοξία για τους περισσότερους Έλληνες, είναι η ταυτότητα μας, είναι ένα με την υπόσταση μας.

[Gildor]

Παρα πολυ ενδιαφερον αρθρο. Κι εγω πιστευω οτι ετσι ακριβως ειναι.

Με εχει απασχολησει καπως το φαινομενο της θρησκειας οταν αυτη συγχωνευεται με την εννοια του εθνους, του κρατους, της παραδοσης. Σε πατριωτικό επίπεδο αυτό αναγνωρίζεται ως καλό, αλλά θα ελεγα οτι ειναι και δικοπο μαχαιρι.

Φοβαμαι οτι ολοι εμεις οι χαλαροι" πιστοι ειμαστε απλα πολιτισμικοί Χριστιανοί.

Δεν ξερω ποσο καλο ειναι οταν θολωνουν τα όρια μεταξυ πίστης και λαϊκής λατρείας. Σε αυτές τις περιπτώσεις η πίστη σχεδόν ταυτίζεται με κοινωνική πίεση και κοινωνικές υποχρεώσεις και μάλλον υποβιβάζεται, και δημιουργείται περιβάλλον οπου βρίθει η υποκρισία και η τυπολατρεία.

Πολλοι πιστευουμε πως η σωτηρία θα έρθει από την Ελληνορθόδοξη ή Ρωμαιοκαθολική ή Ευρωχριστιανική ταυτότητά μας, τις θρησκευτικοκοινωνικές υποχρεώσεις και τους "προσωπικους τροπους", και οχι απο την πιστη ή τη μελέτη του Ευαγγελίου, κατι για το οποιο μας κατηγορουν οι προτεσταντες

Το ποσο εχουν δικιο ή αδικο ας το κρίνει ο καθένας

Αρχική Δημοσίευση από Xenios όπως επίσης στον πληθυσμό με κατώτερο μορφωτικό επίπεδο και στις αγροτικές περιοχές.

Αλλο ενδιαφερον στοιχειο, το οποιο αποσο ξερω ισχυει και σε παγκοσμιο επιπεδο. Πχ στην Αμερικη η λεγομενη "Ζωνη της Βιβλου" ειναι επισης πυρηνας ενδιαφεροντων δημογραφικων στοιχειων (επιπεδο μορφωσης, πολιτικης ιδεολογιας, νοημοσυνης κλπ). Οπως παρουσιαζεται το παραπανω, καταδεικνυει οτι η μορφωση (και το IQ σε καποες ερευνες) συνδεεται σχεδον αμεσα με τον αθεϊσμό.

Σε δευτερο επιπεδο ομως, μπορει να ειναι ετσι οπως τα λεει. Ο μορφωμένος/έξυπνος δε γίνεται άθεος επειδή εχει την αντιληψη της μη προφανότητας του Θεού, αλλά και επειδή έχει στατιστικά περισσότερες άκρες να απομακρυνθεί απο τις κοινωνικές πιέσεις, που συμπεριλαμβάνουν και τη θρησκεία. Απο κει και μετα μπορει να ειναι πιο συνειδητοποιημένος πιστός ή άθεος.

[mystakid]

κάτι σαν ''ο άθεος φοιτητής και ο άγιος''

του π.Νικολάου ,επισκόπου Μεσογαίας*

[..] Πριν από αρκετά χρόνια με πλησίασε κάποιος νεαρός φοιτητής. Με πολλή διστακτικότητα, αλλά και με την ένταση του απαιτητικού αναζητητή, μού δήλωσε ότι είναι άθεος, που όμως θα ήθελε πολύ να πιστέψει, άλλα δεν μπορούσε. Χρόνια προσπαθούσε και αναζητούσε, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Συνομίλησε με καθηγητές και μορφωμένους, αλλά δεν ικανοποιήθηκε η δίψα του για κάτι σοβαρό. Άκουσε για μένα και αποφάσισε να μοιρασθεί μαζί μου την υπαρξιακή ανάγκη του. Μού ζήτησε μια επιστημονική απόδειξη περί υπάρξεως Θεού.

Ξέρεις ολοκληρώματα ή διαφορικές εξισώσεις; τον ρώτησα. Δυστυχώς όχι, μού απαντά. Είμαι της Φιλοσοφικής. Κρίμα! διότι
ήξερα μία τέτοια απόδειξη, είπα εμφανώς αστειευόμενος. Ένιωσε αμήχανα και κάπου σιώπησε για λίγο. Κοίταξε, του λέω. Συγγνώμη που σε πείραξα λιγάκι. Άλλα ο Θεός δεν είναι εξίσωση, ούτε μαθηματική απόδειξη. Αν ήταν κάτι τέτοιο, τότε όλοι οι μορφωμένοι θα τον πίστευαν. Να ξέρεις, αλλιώς προσεγγίζεται ο Θεός. Έχεις πάει ποτέ στο Άγιον Όρος; Έχεις ποτέ συναντήσει κανέναν ασκητή; Όχι, πάτερ, αλλά σκέπτομαι να πάω, έχω ακούσει τόσα. πολλά.. Αν μού πείτε, μπορώ να πάω και αύριο. Ξέρετε κανέναν μορφωμένο να πάω να τον συναντήσω;

-Τι προτιμάς; Μορφωμένο που μπορεί να σε ζαλίσει ή άγιο που μπορεί να σε ξυπνήσει;

-Προτιμώ τον μορφωμένο. Τους φοβάμαι τους αγίους.

-Η πίστη είναι υπόθεση της καρδιάς. Για δοκίμασε με κανέναν άγιο. Πώς σε λένε; ρωτώ. Γαβριήλ, μου απαντά.

Τον έστειλα σε έναν ασκητή. Του περιέγραψα τον τρόπο προσβάσεως και του έδωσα τις δέουσες οδηγίες. Κάναμε κι ένα σχεδιάγραμμα. Θα πας, του είπα, και θα ρωτήσεις το ίδιο πράγμα. Είμαι άθεος, θα του πεις, και θέλω να πιστεύσω. Θέλω μια απόδειξη περί υπάρξεως Θεού. Φοβάμαι, ντρέπομαι, μου απαντά. Γιατί ντρέπεσαι και φοβάσαι τον άγιο και δεν ντρέπεσαι και φοβάσαι εμένα; ρωτώ. Πήγαινε απλά και ζήτα το ίδιο πράγμα.

Σε λίγες μέρες, πήγε και βρήκε τον ασκητή να συζητάει με κάποιον νέο στην αυλή του. Στην απέναντι μεριά περίμεναν άλλοι τέσσερις καθισμένοι σε κάτι κούτσουρα. Ανάμεσα σε αυτούς και ο Γαβριήλ βρήκε δειλά την θέση του. Δεν πέρασαν περισσότερα από δέκα λεπτά και η συνομιλία του Γέροντα με τον νεαρό τελείωσε.

Τι γίνεστε, παιδιά; ρωτάει. Έχετε πάρει κανένα λουκουμάκι; Έχετε πιει λίγο νεράκι; Ευχαριστούμε, Γέροντα, απήντησαν, με συμβατική κοσμική ευγένεια. Έλα εδώ, λέει απευθυνόμενος στον Γαβριήλ, ξεχωρίζοντας τον από τους υπόλοιπους. θα φέρω εγώ το νερό, πάρε εσύ το κουτί αυτό με τα λουκούμια και έλα πιο κοντά να σού πω ένα μυστικό: Καλά να είναι κανείς άθεος, αλλά να έχει όνομα αγγέλου και να είναι άθεος; Αυτό πρώτη φορά μου συμβαίνει.

Ο φίλος μας κόντεψε να πάθει έμφραγμα από τον αποκαλυπτικό αιφνιδιασμό. Πού εγνώρισε το όνομα του; Ποιος του αποκάλυψε το πρόβλημα του; Τι, τελικά, ήθελε να του πει ο γέροντας;

-Πάτερ, μπορώ να σας μιλήσω λίγο; Μόλις που μπόρεσε να ψελλίσει. Κοίταξε, τώρα σουρουπώνει, πάρε το λουκούμι, πιες και λίγο νεράκι και πήγαινε στο πιο κοντινό μοναστήρι να διανυκτερεύσεις. Πάτερ μου, θέλω να μιλήσουμε, δεν γίνεται; Τι να πούμε, ρε παλληκάρι; Για ποιόν λόγο ήλθες;

Στο ερώτημα αυτό ένιωσα αμέσως να ανοίγει η αναπνοή μου, αφηγείται. Η καρδιά μου να πλημμυρίζει από πίστη. Ο μέσα μου κόσμος να θερμαίνεται. Οι απορίες να λύνονται χωρίς κανένα λογικό επιχείρημα, δίχως καμία συζήτηση, χωρίς την ύπαρξη μιας ξεκάθαρης απάντησης. Γκρεμίσθηκαν μέσα μου αυτομάτως όλα τα αν, τα γιατί, τα μήπως και έμεινε μόνον το πώς και το Τι από δω κι εμπρός.

Ό,τι δεν του έδωσε η σκέψη των μορφωμένων, του το χάρισε ο ευγενικός υπαινιγμός ενός άγιου, αποφοίτου μόλις της τέταρτης τάξης του δημοτικού. Οι άγιοι είναι πολύ διακριτικοί. Σού κάνουν την εγχείρηση χωρίς αναισθησία και δεν πονάς. Σου κάνουν την μεταμόσχευση χωρίς να σού ανοίξουν την κοιλιά. Σε ανεβάζουν σε δυσπρόσιτες κορυφές δίχως τις σκάλες της κοσμικής λογικής. Σου φυτεύουν την πίστη στην καρδιά, χωρίς να σού κουράσουν το μυαλό.

---
* να μην αναφέρω τις επιστημονικές περγαμηνές (του όχι μοναδικού πιστού ΚΑΙ γνώστη) - δλδ γιατί πρέπει απαραίτητα να είναι ή το ένα ή το άλλο. Όπως εντοπίζουμε ανθρώπους πιστούς αλλά ανόητους - νοήμονες αλλά απίστους σαν δεξιά και αριστερά ελλειπής ο καθένας στο άλλο απάρτιο, και επειδή κάτω, όχι σπάνια συναντάμε ΚΑΙ απίστους ΚΑΙ ανόητους ΣΥΓΧΡΟΝΩΣ, είναι ευλογία και κατόρθωμα πνευματικό η κατάσταση ΚΑΙ πιστός ΚΑΙ νοήμων.

Πως το καταφέρνει το φωτόνιο, να είναι ΚΑΙ σωματίδιο ΚΑΙ κύμα; είναι η φύση του φωτός που μας καλεί κι εμείς να ακολουθήσουμε αυτήν τη φωτεινή οδοιπορία και στάση ζωής. Τόσο απλά...) ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! (ΚΑΙ Θεός ΚΑΙ Άνθρωπος. Τέλεια σε μία μονάδα κι όχι ατελή σαν τους μεν και τους δεν...